Nuri Bilge Ceylan: Kis Uykusu (Winter Sleep / Χειμερία Νάρκη)

http://wp.me/pPn6Y-kYh

Ενημέρωση: 02-03-2015  

>Συνεντεύξεις / Φιλμογραφία

*Χρυσός Φοίνικας / Κάννες 2014

Cannes Film Festival (2014)-

The Golden Palm (Palme d’Or)

KİS UYKUSU (Winter Sleep / Χειμερία Νάρκη)
Director/ Σκηνοθεσία: Nuri Bilge Ceylan (Turkey / Τουρκία)
Writers / Σενάριο: Ebru Ceylan, Nuri Bilge Ceylan
Stars / Πρωταγωνιστούν: Haluk Bilginer, Melisa Sözen, Demet Akbag
Music / Μουσική: Franz Schubert – Piano Sonata in A major, D 959 – II. Andantino

Συμπαραγωγή: Τουρκία, Γερμανία, Γαλλία

Εμπνευσμένο από έργα των Τσέχοφ, Σαίξπηρ, Ντοστογιέφσκι, Βολταίρ.

Γυρισμένο στη λατρεμένη χειμωνιάτικη & χιονισμένη Καππαδοκία.

Winter Sleep Official US Release Trailer (2014) – Nuri Bilge Ceylan >

*

*Κάννες 2014>Χρυσός Φοίνικας (Palme d’Or)

*Κάννες 2011>Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής του Φεστιβάλ

*Κάννες 2009>Μέλος της Επιτροπής

 

*Κάννες 2008>Βραβείο Καλύτερου Σκηνοθέτη

*Κάννες 2004>Foreign cineaste of the year award, which he dedicated to his favourite famous          Turkish actor Yilmaz Güney.

*Κάννες 2012 – Ο Nuri Bilge Ceylan θα τιμηθεί με την χρυσή άμαξα

>

Παρασκευή, 13 Απριλίου 2012  11:03

Pame Cinema –

Το βραβείο Carrosse d’ Or (χρυσή άμαξα) του φεστιβάλ των Καννών για το 2012 απονεμήθηκε στον Τούρκο σκηνοθέτη Νουρί Μπιγκλέ Τσεϊλάν. Ο 53χρονος δημιουργός του ‘Κάποτε στην Ανατολία’  συνήθως καταπιάνεται με τα θέματα της ανθρώπινης μοναξιάς και απομόνωσης.

Οι ταινίες του είναι χαμηλού προϋπολογισμού και χρησιμοποιεί ερασιτέχνες ηθοποιούς και μέλη της οικογένειάς του, όπως την μητέρα του και τον πατέρα του. Οι χαρακτήρες του είναι άνθρωποι της καθημερινότητας και συχνά τους κινηματογραφεί από την πλάτη, ώστε να αφήνει στον θεατή την ερμηνεία των συναισθημάτων τους.

Ο Τσεϊλάν ξεκίνησε σαν φωτογράφος πριν καταπιαστεί με τη σκηνοθεσία. Έχει διακριθεί πολλές φορές, ενώ η ταινία του Uzak (Μακριά / Distant) απέσπασε το Μεγάλο Βραβείο της επιτροπής στο φεστιβάλ των Καννών το 2003, το οποίο επίσης πήρε με το Κάποτε στην Ανατολία το 2011.Το βραβείο Carrosse d’ Or δίνεται από τους σκηνοθέτες σε δημιουργούς που διακρίνονται για το “θάρρος τους και το ανεξάρτητο πνεύμα τους“.  Ανάμεσα στους κατόχους του βραβείου είναι και ο Κλίντ Ίστγουντ και ο Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ.Η απονομή θα γίνει στις 17 Μαΐου και στη συνέχεια ο Τσεϊλάν θα παραδώσει ένα σεμινάριο για την τέχνη της σκηνοθεσίας.Το 65ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου στις Κάννες θα διαρκέσει από τις 16 έως τις 27 Μαΐου.

Κάννες 2012 – Ο Nuri Bilge Ceylan θα τιμηθεί με την χρυσή άμαξα

Πηγές: pame-cinema.gr / ishow.gr

*

*

Ο Νουρί Μπιλγκέ Τσεϊλάν γεννήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 1959 στην Κωνσταντινούπολη, και είναι Τούρκος φωτογράφος και σκηνοθέτης. Έχει παντρευτεί την σκηνοθέτη, φωτογράφο και ηθοποιό Εμπρού Τσεϊλάν. Ο Τσεϊλάν έμαθε φωτογραφία στα 15 του, και την εξέλιξε στα 22 του. Αφού σπούδασε Ηλεκτρολόγος-Μηχανικός, στη συνέχεια πραγματοποίησε σπουδές στον κινηματογράφο.Η πρώτη μικρού μήκους ταινία του Τσεϊλάν είναι το «Cocoon», το οποίο προβλήθηκε στο Φεστιβάλ των Καννών του 1995. Έλαβε ακόμη πολλά βραβεία με την πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία «Small Town» (βραβείο Καλιγκάρι στη Μπερλινάλε). Στην τρίτη μεγάλου μήκους ταινία του «Distance» κέρδισε και πάλι πολλά βραβεία σε φεστιβάλ διεθνώς, μεταξύ άλλων Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής, Καλύτερου Ηθοποιού, και Γαλλικής Κουλτούρας στο Φεστιβάλ των Καννών, και FIPRESCI στο Φεστιβάλ του Σαν Σεμπαστιάν.Η ταινία του, παραγωγής 2006, «Κλίματα αγάπης» κέρδισε το βραβείο FIPRESCI στο Φεστιβάλ των Καννών, καθώς και πολλές διακρίσεις διεθνώς από κριτικούς και ειδικούς του σινεμά. Η ταινία έλαβε ακόμη πέντε βραβεία στο Φεστιβάλ της Αττάλειας (το σημαντικότερο της Τουρκίας), μεταξύ των οποίων και του Καλύτερου Σκηνοθέτη. Στη διάρκεια της προετοιμασίας αυτής της ταινίας, ο Τσεϊλάν στράφηκε και πάλι στη φωτογραφία.Το 2008 κέρδισε το βραβείο Καλύτερου Σκηνοθέτη στο Φεστιβάλ των Καννών, για την ταινία του «Τρεις πίθηκοι». Κατά τη βράβευση του δήλωσε, «αφιερώνω αυτό το βραβείο στην όμορφη και μοναδική χώρα μου, που την αγαπώ παθιασμένα». Στο Φεστιβάλ των Καννών του 2009 ήταν μέλος της κριτικής επιτροπής του διεθνούς διαγωνιστικού τμήματος, ενώ την ίδια χρονιά έλαβε το Asian Pacific Screen Award για την προσφορά του στον κινηματογράφο.

Η ταινία του «Κάποτε στην Ανατολία» κέρδισε το Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής στο Φεστιβάλ των Καννών του 2011, μαζί με την ταινία των αδελφών Νταρντέν «Το παιδί και το ποδήλατο».

Φιλμογραφία

2014 Χειμερία Νάρκη

2011 Κάποτε στην Ανατολία
2008 Τρεις πίθηκοι
2006 Κλίματα αγάπης
2002 Μακριά
2000 Σύννεφα του Μάη

1998  Το χωριό

1999  Mayis sikintisi

 1997  Η μικρή πόλη

 1995  Koza (Short)

Πηγές: ishow.gr, imdb.com

*

*

Nuri Bilge Ceylan: Ο νικητής του Χρυσού Φοίνικα 2014 αποκαλύπτεται 

Σίγουρα δεν είναι Oscar και μάλλον γι’ αυτό οι περισσότεροι δε γνωρίζουν πολλά για τους «πρωταγωνιστές» των Καννών. Ό,τι λάμπει όμως δεν είναι μόνο…Hollywood.

Τετάρτη, 28 Μαΐου 2014

Σόφη Ζιώγου
sziogou@naftemporiki.gr / clickatlife.gr

Έτσι και ο φετινός νικητής του Χρυσού Φοίνικα. Ο Τούρκος δημιουργός Nuri Bilge Ceylan.

Γεννήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου του 1959 στην Κωνσταντινούπολη και είναι σκηνοθέτης, σεναριογράφος και φωτογράφος. Μάλιστα, η αισθητική του στη φωτογραφία είναι κυρίαρχη στις ταινίες του.

Οι πιο γνωστές του είναι οι: Distant (2002), Κάποτε στην Ανατολία (2011) και Three Monkeys (2008).

Παρά το γεγονός ότι δεν είχε καμία προηγούμενη εμπειρία στην υποκριτική, πρωταγωνίστησε με τη γυναίκα του Ebru Ceylan, στο τέταρτο φιλμ του «Climates». Στις Κάννες το 2006 κέρδισε το βραβείο FIPRESI και ήταν υποψήφιο για Χρυσό Φοίνικα.

Ωστόσο, δεν είναι η πρώτη φορά. Ο Nuri Bilge Ceylan είναι παλιός γνώριμος του Φεστιβάλ.Πρωτοεμφανίστηκε στις Κάννες το 1995 με το «Kοza» να είναι υποψήφιο για Χρυσό Φοίνικα. Επανέλαβε το «εγχείρημα» το 2003 με το «Distant» (κέρδισε το μεγάλο βραβείο της Επιτροπής), το 2006 με το «Climates» (στο διαγωνιστικό τμήμα κέρδισε το βραβείο FIPRESCI) και το 2008 με το «Three Monkeys» αναγνωρίστηκε ως ο καλύτερος σκηνοθέτης των Καννών και κατέκτησε μία ακόμη υποψηφιότητα για Χρυσό Φοίνικα.

Το 2011 με το «Κάποτε στην Ανατολία» κερδίζει ξανά το μεγάλο βραβείο της Επιτροπής και μία υποψηφιότητα για Χρυσό Φοίνικα. Φέτος ήρθε η δικαίωση. Σα να του το χρώσταγαν οι Κάννες.

Η «Χειμερία Νάρκη» το περασμένο Σάββατο κέρδισε κοινό και κριτικούς και χάρισε στον Τούρκο δημιουργό τον πολυπόθητο Χρυσό Φοίνικα και το βραβείο FIPRESCI. Για την ταινία αυτή μάλιστα έγραψε το σενάριο μαζί με τη σύζυγό του.

Στα πρώτα κινηματογραφικά του βήματα οι ιστορίες του ήταν αυτοβιογραφικές. Από τότε μέχρι σήμερα επιμένει να μην του αρέσει να χρησιμοποιεί μουσική στις ταινίες, εκτός και αν ακουστεί κάποιο ραδιόφωνο ή εάν κάποιος από τους πρωταγωνιστές του σιγοτραγουδά.Με το ίδιο πείσμα, λατρεύει να χρησιμοποιεί το χιόνι.

Ο Nuri Bilge Ceylan δεν είναι ωστόσο, ο πρώτος Τούρκος δημιουργός που κερδίζει την ύψιστη αναγνώριση στο κινηματογραφικό φεστιβάλ των Καννών.

Το 1982, το αμφιλεγόμενο φιλμ «Ο δρόμος» (σε σκηνοθεσία και σενάριο του θρυλικού Yılmaz Güney), μοιράστηκε τον Χρυσό Φοίνικα με τον Κώστα Γαβρά για τον «Αγνοούμενο» (Oscar σεναρίου, υποψήφιο για καλύτερη ταινία, α’ ανδρικού και α’ γυναικείου ρόλου).

«Ο δρόμος» ήταν απαγορευμένη ταινία στην Τουρκία για πολλά χρόνια και ο Güney πέθανε στην εξορία. Όταν ο Ceylan ανέβηκε για να παραλάβει το μεγάλο βραβείο Επιτροπής για το «Distant», του το αφιέρωσε.

Σόφη Ζιώγου
sziogou@naftemporiki.gr / clickatlife.gr

*

*

6.2.2015 | 19:00

H μελαγχολική φύση του Νούρι Μπιλγκέ Τσεϊλάν

Ο μεγαλύτερος εν ζωή σκηνοθέτης της Τουρκίας

μιλάει στον Θοδωρή Κουτσογιαννόπουλο–lifo.gr

Ως σκηνοθέτης, αποφεύγω να πάρω ευθεία θέση στα πολιτικά ζητήματα. Προτιμώ να εκφραστώ σε δεύτερο χρόνο, παίρνοντας αποστάσεις, βλέποντας τα θέματα από μια ευρεία προοπτική…

 Από τον ΘΟΔΩΡΗ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟ–lifo.gr

.

Ο Νουρί Μπιλγκέ Τζεϊλάν, ο μεγαλύτερος εν ζωή σκηνοθέτης της Τουρκίας κι ένας από τους πιο πολυβραβευμένους κινηματογραφιστές στην ιστορία του Φεστιβάλ Καννών, με δύο μεγάλα βραβεία της επιτροπής για το Μακριά και το Κάποτε στην Ανατολία, ένα βραβείο σκηνοθεσίας για τους Τρεις Πίθηκους και τον πολυπόθητο Χρυσό Φοίνικα πέρσι για τη Χειμερία Νάρκη, μιλάει αποκλειστικά στη LIFO για τη μελαγχολική του φύση και τις συνήθειές του, την αναπάντεχη χρήση του διαλόγου στην τελευταία του ταινία, τον φόβο του μήπως χρησιμοποίησε παραπάνω απ’ ό,τι έπρεπε το μαγευτικό τοπίο της Καππαδοκίας, τις πηγές έμπνευσης για την ταινία, τους απαθείς προοδευτικούς της χώρας του και τη δική του εμπλοκή στα πολιτικά ζητήματα, τους κλασικούς σκηνοθέτες που θαυμάζει αλλά και έναν νέο συνάδελφο που ξεχωρίζει, και που πραγματικά δεν θα μπορέσετε να φανταστείτε ποιος μπορεί να είναι….  

.

Εκπλαγήκαμε πραγματικά που διαπιστώσαμε πως βρήκατε την έμπνευση κυρίως σε λέξεις και φράσεις στη Χειμερία Νάρκη, έπειτα από κυρίως οπτικές αφηγήσεις στην πλειονότητα των ταινιών σας. Με δεδομένο τον Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες και τις εξαιρετικές κριτικές που έχει αποσπάσει η ταινία σας μέχρι τώρα, θα σας δούμε εφεξής να εναλλάσσετε το ύφος σας ανάμεσα στις εικόνες και τον διάλογο στις επόμενες ταινίες σας;

Η αλήθεια είναι πως ακόμα κι εγώ λάτρευα τον διάλογο, από τα πρώτα βήματα της καριέρας μου. Τόσα χρόνια αποφεύγω να τον χρησιμοποιήσω εξαιτίας μιας πολύ κακής εμπειρίας που είχα στην πρώτη μου ταινία.

Γράψαμε τον ήχο χωριστά από την εικόνα και αυτό είχε ως αποτέλεσμα να συναντήσουμε τεράστια προβλήματα με την τελευταία μπομπίνα.

Αυτός ήταν και ο λόγος που δεν έβαζα τόσο πολύ διάλογο στις επόμενες ταινίες μου.

Αλλά τώρα, λόγω της λογοτεχνικής φύσης της Χειμερίας Νάρκης ήμουν αναγκασμένος να λογαριαστώ με τους χειρότερους εφιάλτες μου.

Τώρα μπορώ να ομολογήσω πως έχω μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση για το μέλλον.

Επομένως, συμφωνώ πως το στυλ μου θα αλλάξει ελαφρώς σε σχέση με το παρελθόν.  

.  

[…] Όποτε το θεωρώ αναγκαίο, εκφράζω τις θέσεις μου δημοσίως, όπως συνέβη πρόσφατα στις Κάννες και στην πλατεία Ταξίμ. […]

.

Στην ταινία γινόμαστε μάρτυρες μιας σειράς από φαινομενικά ήρεμους, μεγάλους σε έκταση διαλόγους ανάμεσα σε μέλη μιας καλλιτεχνικής κοινότητας που είναι απογοητευμένη και κρύβει βαθιά πικρία. Κατά κάποιον τρόπο πρόκειται για διανοούμενους που έχουν πάρει απόσταση από την κατρακύλα του σιναφιού τους, αρνούμενοι να συμμετάσχουν στην παρούσα κατάσταση, στην παρούσα φάση. Είναι σωστή αυτή η υπόθεση; Κι αν ναι, είσαστε κι εσείς ένας από αυτούς;

Ήδη γνωρίζω πολλούς ανθρώπους που βρίσκονται στην κατάσταση που περιγράφει η ταινία. Ο λόγος είναι πιθανώς αυτός που αναφέρατε. Πολλοί ηθοποιοί στην Τουρκία έχουν σταματήσει να εργάζονται κι έχουν ανοίξει επιχειρήσεις, όπως ξενοδοχεία σε μικρές πόλεις. Η κατάσταση μού είναι οικεία κι έχω πολλούς τέτοιους φίλους. Αλλά, παρά την οικειότητα, εγώ δεν είμαι ακριβώς ένας από αυτούς! Ο Αϊντίν είναι μερικώς αυτοβιογραφικός χαρακτήρας, χωρίς να με αντιπροσωπεύει 100%.  

.

Έχετε δηλώσει πως φοβόσασταν το απίστευτα όμορφο τοπίο της Καππαδοκίας. Πού έγκειται η ανησυχία σας; Στην περίπτωση που το σκηνικό αποσπάσει την προσοχή του θεατή ή στο ότι μπορεί να «καταπιεί» τους χαρακτήρες; Ο λόγος που ρωτάω είναι διότι ανέκαθεν ήσασταν ένας εστέτ του σινεμά, που δεν φοβήθηκε ποτέ να χρησιμοποιήσει την άπλετη έκταση, τις υπέροχες εικόνες και το χρώμα για να ενισχύσει την ατμόσφαιρα, τα ευρεία φορμάτ και μια ποικιλία από γωνίες λήψης για να υποστηρίξει την αφήγηση.

Έχετε απόλυτο δίκιο: ως φωτογράφος, προτιμώ να χρησιμοποιώ πάντα το τοπίο ως τον έτερο σταρ της ταινίας. Οι αμφιβολίες μου γύρω από το τοπίο εντοπίζονται στο ότι ήταν πολύ φαντασμαγορικό, εντυπωσιακό, εξαιρετικά ωραίο. Στην πραγματικότητα, χρειαζόμουν ένα ήσυχο, μοναχικό, μικρό ξενοδοχείο, λίγο απομονωμένο, μακριά από την τουριστική ζώνη. Ύστερα από μια ενδελεχή έρευνα τοποθεσιών, αυτό που βρήκα ήταν το μοναδικό «τουριστικό» μέρος που λειτουργούσε και τον χειμώνα. Τουλάχιστον, ήταν το μοναδικό που μπόρεσα να εντοπίσω. Ήμουν λίγο φοβισμένος για τα γυρίσματα στον συγκεκριμένο χώρο, μήπως και παραήταν όμορφος ή ενδιαφέρων, αλλά δεν τον έδειξα πολύ. Έδειξα μόνο το πρώτο χιόνι, γιατί είχαμε ανάγκη μια αλλαγή στην ατμόσφαιρα. Χρειαζόμασταν πλάνα με ευρυγώνιο, για ψυχολογικούς λόγους. Δυστυχώς, δεν χιόνισε αρκετά. Τα πλάνα με το χιόνι τα γυρίσαμε σε πολύ περιορισμένο χρονικό διάστημα, και μάλιστα σε άλλη επαρχία της Τουρκίας.  

.

[…] Η πρόθεσή μου είναι να ενεργοποιήσω τον θεατή με εικόνες, ήχους, και φυσικά με διάλογο. Θέλω να τον αφυπνίσω από τη χειμερία νάρκη του, για να δει τα πράγματα που συμβαίνουν από διαφορετική οπτική γωνία. […]  

.

Η υπέροχη σεκάνς με επίκεντρο το σπασμένο τζάμι του αυτοκινήτου στην αρχή του φιλμ σηματοδοτεί την ταξική απόσταση, αλλά για μένα σημαίνει κυρίως την αποκαρδιωτική απάθεια και την απουσία σύγκρουσης και ευθείας αντιπαράθεσης των αποκαλούμενων «προοδευτικών», όταν προκαλούνται στην «αληθινή» ζωή από την εργατική τάξη – επιλέγοντας να εκφράζονται περιφραστικά, αντί να λύνουν ένα πρόβλημα. Ποιο είναι το σχόλιο σας;

Προσθέσατε τις ατάκες που είχα στο μυαλό μου στις εικόνες που έδειξα και είμαι ιδιαίτερα χαρούμενος γι’ αυτό. Η πρόθεσή μου είναι να ενεργοποιήσω τον θεατή με εικόνες, ήχους, και φυσικά με διάλογο. Θέλω να τον αφυπνίσω από τη χειμερία νάρκη του, για να δει τα πράγματα που συμβαίνουν από διαφορετική οπτική γωνία.  

.

Πολλοί ηθοποιοί στην Τουρκία έχουν σταματήσει να εργάζονται κι έχουν ανοίξει επιχειρήσεις, όπως ξενοδοχεία σε μικρές πόλεις. Η κατάσταση μού είναι οικεία κι έχω πολλούς τέτοιους φίλους…  

.

Θεωρείτε τον εαυτό σας μοναχικό δημιουργό στο παγκόσμιο σινεμά, πνευματικώς συγγενή σας πρόσωπα, ανθρώπους του σινεμά, της λογοτεχνίας και του θεάτρου από το παρελθόν (που λειτουργούν και ως πηγές έμπνευσης) ή νιώθετε κοντά και σε καλλιτέχνες σύγχρονους μ’ εσάς, στην Τουρκία ή αλλού;

Ξεκίνησα την καριέρα μου στον κινηματογράφο ως μοναχικός σκηνοθέτης. Είμαι από τη φύση μου μελαγχολικός και τα βήματά μου στο σινεμά έχουν επηρεαστεί από τη μελαγχολία μου. Για να μάθω να κάνω ταινίες, ασχολήθηκα με όλα τα επαγγέλματα που σχετίζονται με αυτές. Από τις απλές δουλειές του ηλεκτρολόγου, μέχρι πιο σοφιστικέ, όπως το μάρκετινγκ και η διανομή. Η δημιουργία ταινιών είναι μια συλλογική τέχνη, αν και επιτρέπει στον σκηνοθέτη να παραμένει μοναχικός και να αξιοποιεί τη μοναχικότητά του όσο μπορεί. Η μόνιμη πηγή έμπνευσής μου είναι ο Τσέχοφ, με τις τόσες ιστορίες που έχει γράψει, αλλά λογοτεχνικά μιλώντας, κι άλλοι Ρώσοι συγγραφείς, όπως ο Ντοστογιέφσκι, με έχουν επηρεάσει πολύ. Πλάθουν ένα όμορφο και μελαγχολικό σύμπαν στα έργα τους που μου ταιριάζει απόλυτα. Όσον αφορά το σινεμά, έχω επίσης κλασικά γούστα. Θαυμάζω καλλιτέχνες όπως ο Γιαζουχίρο Όζου, ο Αντρέι Ταρκόφσκι και ο Ρομπέρ Μπρεσόν. Χάρη στα κινηματογραφικά φεστιβάλ, έχω την ευκαιρία να βλέπω τη δουλειά μερικών πολλά υποσχόμενων νέων, όπως ο Ξαβιέ Ντολάν.  

.

Με τις ταινίες σας προτιμάτε να εμβαθύνετε στην ανθρώπινη ψυχή αντί να σχολιάσετε την τρέχουσα κοινωνική ή πολιτική κατάσταση. Θα συμμετείχατε σε μια πολιτική διαμαρτυρία στους δρόμους, σε μια διαδήλωση ως πολίτης, αν βλέπατε ότι υπήρχε λόγος γι’ αυτό;

Ως σκηνοθέτης, αποφεύγω να πάρω ευθεία θέση στα πολιτικά ζητήματα. Προτιμώ να εκφραστώ σε δεύτερο χρόνο, παίρνοντας αποστάσεις, βλέποντας τα θέματα από μια ευρεία προοπτική. Ως άνθρωπος, φυσιολογικά τρώω, κοιμάμαι, έχω οικογένεια και παιδιά, και φίλους. Γελάω πολύ και, βεβαίως, ασχολούμαι με τα πολιτικά θέματα. Όποτε το θεωρώ αναγκαίο, εκφράζω τις θέσεις μου δημοσίως, όπως συνέβη πρόσφατα στις Κάννες και στην πλατεία Ταξίμ.

Πηγή: www.lifo.gr / Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος

*

*

Νουρί Μπιλγκέ Τσεϊλάν: Οι διανοούμενοι έχουν πέσει σε «Χειμερία Νάρκη»

«Οι όμορφες εικόνες δεν φτιάχνουν και όμορφες ταινίες»

Από Χρήστο Μήτση – 05/02/2015 / athinorama.gr

Ο Τούρκος κορυφαίος δημιουργός μιλάει στον Χρήστο Μήτση για την τσεχοφική­ «Χειμερία Νάρκη» του, το ψυχολογικό δράμα που του χάρισε τον Χρυσό Φοίνικα στο τελευταίο Φεστιβάλ Κανών.

Γιατί επιλέξατε ως φυσικό ντεκόρ το τόσο ­γραφικό Γκέρεμε της Καππαδοκίας;
Η ιστορία εξελίσσεται το χειμώνα και δεν ήθελα το ξενοδοχείο που διατηρεί ο ήρωας να βρίσκεται δίπλα στη θάλασσα. Το Γκέρεμε είναι μια πολύ τουριστική περιοχή κι ένα εξαιρετικό τοπίο, αλλά δεν το επέλεξα επειδή μπορεί να μου προσφέρει όμορφες εικόνες. Οι ταινίες μου έχουν προσεγμένη αισθητική, όμως το να κινηματογραφείς ωραία πλάνα σε ένα γραφικό τοπίο μου φαίνεται τεμπέλικο ως επιλογή. Προτιμώ τις ωραίες εικόνες οι οποίες βγαίνουν από ένα άσχημο ντεκόρ, κάτι που είναι πιο δύσκολο. Ή, για να είμαι πιο ακριβής, προτιμώ τις ενδιαφέρουσες εικόνες, εκείνες που ξεπερνούν την επιφανειακή ομορφιά ή ασχήμια του περιβάλλοντος, της επιφάνειας και προχωρούν βαθύτερα από το αυτονόητο. Οι όμορφες εικόνες δεν φτιά­χνουν και όμορφες ταινίες…

 .

Το σενάριο της ταινίας, από τους διαλόγους μέχρι κάποια σημεία της πλοκής, είναι βασισμένο σε έργα του Άντον Τσέχοφ, ο οποίος σας είχε εμπνεύσει και στο «Κάποτε στην Ανατολία».
Είναι ένας λογοτέχνης που μου αρέσει πολύ και το άρωμά του απλώνεται σε όλες τις ταινίες μου. Δεν έχει κάποιο θέμα στο οποίο επανέρχεται. γράφει για τη ζωή γενικά, πράγμα που μου ταιριάζει απόλυτα ως έκφραση. Από εκεί και πέρα, μπορεί να βρει κάποιος στην ταινία και άλλες επιρροές, από τον Τολστόι μέχρι τον Βολτέρο, ακόμη και ατόφιες­ φράσεις διαφόρων συγγραφέων, όπως του Σαίξπηρ. Κάτι που μου φαίνεται λογικό να ακούγεται από τα χείλη ηθοποιών, όπως είναι ο πρωταγωνιστής.
.
Εσείς πώς καθοδηγείτε τους ηθοποιούς σας;
Συνήθως γυρίζω πολλές φορές το κάθε πλάνο, κυρίως διότι ποτέ δεν ξέρεις ποια λήψη θα σου βγει. Είναι ένα άλυτο κινηματογραφικό μυστήριο αυτό. Έπειτα διότι δοκιμάζω διάφορα πράγματα, ανάμεσα στα οποία και υποδείξεις των ηθοποιών. Συζητώ μαζί τους στις πρόβες και στο γύρισμα και δοκιμάζω ό,τι μου φαίνεται ενδιαφέρον. Από τη μία τους εξαντλώ, λοιπόν, και από την άλλη τους αφήνω μεγάλο περιθώριο ελευθερίας.

 .

 .

Η «Χειμερία Νάρκη» του τίτλου πού αναφέρεται; Έχει να κάνει με την τουρκική κοινωνία και με τη σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα γενικότερα;
Αφορά περισσότερο τους διανοούμενους και όλους όσοι κοιτάζουν τη ζωή από απόσταση. Ο βασικός ήρωας του φιλμ ζει στον κόσμο του Σαίξπηρ και όχι σε αυτόν της τουρκικής καθημερινότητας. Έχει πολλά στοιχεία δικά μου αλλά και φίλων μου, μιας τάξης που νομίζω πως πρέπει να πλησιάσει πιο πολύ την αληθινή ζωή και να απομακρυνθεί από εκείνη των βιβλίων.
.
Νιώθετε πως κι εσείς ζείτε σε έναν τέτοιο κόσμο; Μιλήσατε νωρίτερα για τις λογοτεχνικές αναφορές σας.
Δεν θα ήθελα ποτέ να φτάσω στο σημείο να διαπιστώσω πως η ζωή είναι… αλλού. Είμαι όμως καλλιτέχνης και αναγκαστικά η διαδρομή της ζωής μου περνά μέσα από τα βιβλία, το σινεμά, τη μουσική… Νομίζω πως οι περισσότερες επιρροές μου προέρχονται από τη λογοτεχνία, ένα χώρο στον οποίο καταφεύγω για να βρω ιδέες και δραματουργικές λύσεις, ίσως διότι­ νιώθω πως στο οπτικό επίπεδο είμαι αυτάρκης, ενώ σε εκείνο του σεναρίου νιώθω ανασφαλής. Δεν είμαι οπαδός της πιστής διασκευής ενός μυθιστορήματος ή διηγήματος, διότι το σινεμά έχει διαφορετική δομή και άλλους κώδικες αφήγησης μιας ιστορίας, η εκκίνησή μου όμως είναι σχεδόν πάντα λογοτεχνική.
.
Είναι η τρίτη ταινία στη σειρά­ της οποίας το σενάριο υπογράφετε μαζί με τη σύζυγό σας (Εμπρού Τσεϊλάν ). Πώς δουλεύει αυτή η συνεργασία;

Σαν μια διαρκής πάλη. Αμφισβητεί σχεδόν κάθε ιδέα μου και αυτό με κάνει να τη σκέφτομαι διπλά­ και να την ελέγχω βασανιστικά προτού την κρατήσω και πάω παρακάτω. Το ίδιο κάνω κι εγώ με τις δικές της και νομίζω πως αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος. Έχει χτιστεί εμπιστοσύνη μεταξύ μας, δεν υπάρχει ανταγωνισμός και κάθε αμφισβήτηση και συζήτηση είναι προς το καλό του σεναρίου.

Ποιανού οι ιδέες επικρατούν ­συνήθως;
Τις μισές φορές οι δικές της. Ελπίζω να μη μάθει ότι το είπα αυτό, διότι νομίζει πως είναι πολλές παραπάνω…

Πηγή: Από Χρήστο Μήτση – 05/02/2015 / athinorama.gr

*

*

Κάννες 2014: Νουρί Μπιλγκέ Τσεϊλάν> «Αν θέλετε να μιλήσουμε για την Τουρκία, ρωτήστε με σε τρία χρόνια»

Ο δημιουργός του «Winter Sleep» έδωσε συνέντευξη Τύπου για την ταινία του, μένοντας επίμονα αμέτοχος στην πολιτική επικαιρότητα.

Το «Winter Sleep» του Νουρί Μπιλγκέ Τσεϊλάν ήρθε στο Διαγωνιστικό Τμήμα του Φεστιβάλ Καννών φορτισμένο με εξωκινηματογραφική ένταση: εκπροσωπώντας την Τουρκία που περνά την πιο ταραγμένη περίοδό της στην πρόσφατη ιστορία, η ταινία επιπλέον προβλήθηκε την ημέρα, ακριβώς, που τα νέα για το πολύνεκρο δυστύχημα στο ορυχείο Σόμα έκαναν τον γύρο του κόσμου.

Μέσα σ’ αυτήν τη σκοτεινή ατμόσφαιρα, ο Τσεϊλάν και οι συνεργάτες και ηθοποιοί του, κράτησαν μια σοβαρή στάση, φορώντας πένθος και κρατώντας, στο photo call τους, καρτέλες με το hashtag SOMA, αλλά προσπάθησαν, ταυτόχρονα, να μείνουν εντός θέματος, μιλώντας όχι για πολιτική, αλλά για την ταινία και το σινεμά. Μέσα σ’ αυτήν την επίμονη προσπάθεια, ο Νουρί Μπιλγκέ Τσεϊλάν φάνηκε τόσο… αποφασισμένος να απόσχει από την επικαιρότητα που, τελικά, η συνέντευξη Τύπου του έμοιασε σχεδόν αμήχανη. Πάρτε παρακάτω μια ιδέα για όσα ειπώθηκαν.

Διαβάστε εδώ τη γνώμη του Flix για το «Winter Sleep»

Ο Τσεϊλάν για τους εκτενείς διαλόγους του φιλμ

Η αφορμή για την ταινία ήταν τρία διηγήματα του Τσέχοφ, αλλά η ταινία έχει πολλούς διαλόγους και ήθελα να τους ερμηνεύσουν επαγγελματίες ηθοποιοί: ερασιτέχνες ηθοποιοί οπωσδήποτε θα δυσκολεύονταν να τους βγάλουν εις πέρας. Για την ακρίβεια, μ’ αρέσει πολύ ο διάλογος στις ταινίες, έτσι ήταν η πρώτη μου ταινία, το «Kasaba», αλλά μετά άρχισα να τον φοβάμαι και να τον αποφεύγω. Ωστόσο αγαπώ πολύ το θέατρο και, γενικώς, το κείμενο. Σ’ αυτήν εδώ την ταινία, λοιπόν, όχι απλώς χρησιμοποιώ πολύ διάλογο, αλλά είναι και λογοτεχνικού ύφους. Στο σινεμά αυτό μπορεί να μη λειτουργήσει πάντα: στις προηγούμενες ταινίες προσπάθησα να κρατήσω πιο ρεαλιστικό, φυσικό ύφος. Αλλά συνειδητοποιώ ότι στο σινεμά μπορείς να χρησιμοποιήσεις αυτή τη διαφορετική γλώσσα, ακόμα και στη διαφήμιση και στην τηλεόραση το δοκιμάζουν.

Ο πρωταγωνιστής, Χαλούκ Μπιλγκινέρ, για την πρόκληση του ρόλου του Οταν πρωτοπήρα το σενάριο τρόμαξα, γιατί ήταν 183 σελίδες, ήταν σαν τον τηλεφωνικό κατάλογο της Νέας Υόρκης. Αλλά το διάβασα πρώτη φορά μετά από μια παράσταση, ξεκίνησα στις 12, τελείωσα κατά τις τρεισήμισι κι έστειλα αμέσως μήνυμα στον Μπιλγκέ, λέγοντάς του ότι ήταν πολύ ειλικρινές και δε φοβόταν την αυτοκριτική. Κάναμε πρόβες όπως στο θέατρο, αλλά μετά τις κινηματογραφήσαμε κιόλας κι είχαμε σκηνές που διαρκούσαν 15 λεπτά συνεχόμενα. Δηλαδή το υλικό από το οποίο βγήκε μια ταινία 196 λεπτών, είναι υλικό 200 ωρών!

Ο Τσεϊλάν για τη σημερινή Τουρκία

Στην ταινία μου δεν αναφέρομαι στην παρούσα πολιτική κατάσταση στην Τουρκία. Η ταινία γυρίστηκε πριν τα γεγονότα του Ιουνίου. Δεν πιστεύω ότι ένας σκηνοθέτης πρέπει ν’ αναφέρεται στη σύγχρονη πραγματικότητα μιας χώρας. Αν θέλουμε να μιλήσουμε για την παρούσα κατάσταση, θα το κάνω σε τρία χρόνια, αλλά όχι τώρα.

Ο,τι συμβαίνει στη χώρα μας κι ό,τι συνέβη τα περασμένα χρόνια είναι εύκολο να εξηγηθεί αν αναλογιστεί κανείς την ανθρώπινη φύση. Αλλά θεωρώ ότι ένας σκηνοθέτης δεν πρέπει να σκέφτεται το παρόν, αλλά να βλέπει τα πράγματα με μια ευρύτερη οπτική. Νομίζω ότι το χρέος ενός σκηνοθέτη διαφέρει από εκείνο ενός δημοσιογράφου. Φυσικά οι σκηνοθέτες μπορεί να επιλέξουν να κάνουν τους δημοσιογράφους, αλλά για μένα ο σκηνοθέτης πρέπει να επικεντρώνεται περισσότερο στην ψυχή του θεατή.

Στην Ιαπωνία, όταν κάποιος πεθάνει σε μια διαμάχη, κάποιος από την Κυβέρνηση θα παραιτηθεί. Στην Τουρκία, κανείς δε θα παραιτηθεί σε μια τέτοια περίπτωση. Είναι θέμα διαφορετικής κουλτούρας. Θεωρώ ότι δική μου επιτυχία είναι να δώσω στο κοινό ιδέες, να θρέψω τις ψυχές των θεατών, κι οι θεατές μπορεί να νιώσουν ντροπή για κάποια πράγματα κι αυτό θα είναι επιτυχία της ταινίας.

Ετσι, πιστεύω ότι ο σκηνοθέτης πρέπει να δουλεύει προς αυτήν την κατεύθυνση. Εμένα τουλάχιστον, οποιοσδήποτε άλλος τρόπος να κάνω ταινίες δε μου προσφέρει κίνητρο να δουλέψω. Προσπαθώ να καταλάβω περισσότερο την ανθρώπινη ψυχή και πιστεύω ότι γνωρίζουμε λιγότερα για τον άνθρωπο και το πώς δρα πάνω στη Γη, απ’ ό,τι για τον Αρη!

.

.

Ο Τσεϊλάν για τα γυρίσματα στην Καππαδοκία

Δεν ήθελα να επιλέξω αυτό το μέρος, ήθελα ένα απλό μέρος ως περιβάλλον για την ταινία, αλλά επειδή έπρεπε να βρούμε ένα ξενοδοχείο που να λειτουργεί και το χειμώνα, η Καππαδοκία είναι το κατεξοχήν μέρος στην Τουρκία που λειτουργεί όλο το χρόνο τουριστικά. Επιπλέον ήθελα ένα μέρος που να είναι λίγο απομονωμένο, λίγο έξω από την πόλη κι αυτό ήταν το ιδανικό. Φοβόμουν να κάνω γύρισμα στην Καππαδοκία γιατί μου φαινόταν ότι θα είναι υπερβολικά όμορφο κι ενδιαφέρον ντεκόρ. Αλλά ελπίζω ότι δεν την έδειξα και πάρα πολύ, έτσι;

Η Ντεμέτ Ακμπάγκ για το δυστύχημα στο Σόμα

Μοιραζόμαστε τα συναισθήματα του κόσμου για την καταστροφή στην Τουρκία με το ορυχείο – παρότι είμαστε εδώ κι είμαστε πανευτυχείς φυσικά που παρουσιάζουμε την ταινία μας στο Φεστιβάλ, είμαστε πολύ θλιμμένοι γι αυτό που συνέβη, αυτό το ταξίδι για μας είναι ένα ταξίδι χαράς με πικρή γεύση. Είμαστε εδώ αλλά σκεφτόμαστε την Τουρκία.

Ο Τσεϊλάν για την αυτοβιογραφική διάσταση της ταινίας

Ο Αϊντίν, ο κεντρικός μου ήρωας, είναι εν μέρει αυτοβιογραφικός, αλλά δεν είμαι εγώ. Παρότι γνωρίζω πολλούς ανθρώπους που βρίσκονται σ’ αυτήν την κατάσταση σήμερα, ηθοποιούς για παράδειγμα που σταμάτησαν να δουλεύουν κι άνοιξαν ξενοδοχεία σε μικρές πόλεις, αποτραβηγμένες από τη δράση, είμαι πολύ εξοικειωμένος μ’ αυτόν τον κόσμο, αυτή τη νοοτροπία ή ανάγκη, αλλά δεν είναι εγώ.

Ο Τσεϊλάν για την έμπνευση στον Τσέχοφ

Μπορεί το σενάριο να βασίστηκε στον Τσέχοφ, αλλά για μένα ήταν σαν ο Τσέχοφ να έγραφε για την Τουρκία! Ισως και για οπουδήποτε αλλού, οι άνθρωποι είναι ίδιοι παντού, εγώ έτσι τη βλέπω τη ζωή. Αλλά δεν μπορώ να πω ότι μου αρέσει να κάνω ταινίες για κάποια συγκεκριμένα, προσδιορισμένα θέματα. Μου αρέσουν πιο διφορούμενες ταινίες για τη ζωή εν γένει, που στο τέλος σε αφήνουν με κάποιο συναίσθημα που πρέπει να εξερευνήσεις.

Ο Μπιλγκινέρ για τη συνεργασία του με τον Τσεϊλάν Ηταν υπέροχη εμπειρία, μεγάλη χαρά κι αυτό που παρατήρησα είναι ότι ο Νουρί είναι ειδήμων στο να επικοινωνεί με τους ηθοποιούς, να ζητά αυτό που θέλει και να το παίρνει επίσης. Γνωρίζει την τέχνη της υποκριτικής καλύτερα κι από τους ηθοποιούς.

.

.

Ο Τσεϊλάν για το σενάριο (που έγραψε μαζί με την Εμπρού Τσεϊλάν, σύζυγό του)

Η διαδικασία της συγγραφής του σεναρίου σ’ αυτήν την ταινία ήταν παράξενη. Με την Εμπρού τσακωνόμασταν πολύ, αλλά αυτό είναι απαραίτητο. Γιατί στη διάρκεια των τσακωμών, το μυαλό της Εμπρού δουλεύει δέκα φορές καλύτερα, το ίδιο και για μένα. Δεν μπορώ να βρω αυτές τις λέξεις μιλώντας κανονικά. Οταν τσακώνομαι, γράφω πολύ καλύτερους διαλόγους. Τσακωνόμαστε για ώρες, μέχρι το πρωί πολλές φορές, γιατί ο καθένας θέλει να έχει την τελευταία λέξη. Οταν γράφω με άλλους ανθρώπους, επειδή είμαι πιο έμπειρος στο σινεμά, δε μου φέρνουν καμιά αντίρρηση, δέχονται ό,τι κι αν τους πω. Αλλά η Εμπρού κάνει το αντίθετο, με κοντράρει συνέχεια κι αυτό είναι τρομερά δημιουργικό.

Ο Τσεϊλάν για την αισιοδοξία

Οι ήρωές μου είναι τόσο αισιόδοξοι, όσο οι πραγματικοί άνθρωποι σήμερα. Δε μου αρέσει ποτέ να τελειώνω μια ταινία αισιόδοξα, με μια νότα ελπίδας, είμαι πολύ ρεαλιστής για κάτι τέτοιο, καμιά φορά ο πεσιμισμός είναι απαραίτητος. Ο μονόλογος του Αϊντίν στο τέλος της ταινίας μου φάνηκε υπερβολικά αισιόδοξος και θέλησα να τον κάνω πιο κυνικό, να μεταφέρω μέρος της ευθύνης και στη γυναίκα του και το προσπάθησα στο μοντάζ. Στις ταινίες δε μ’ αρέσει να καταλαβαίνω με τη μία τις προθέσεις των ηρώων.

Ο Μπιλγκινέρ για την αισιοδοξία

Πάντα υπάρχει ελπίδα, η ζωή είναι ελπίδα, αλλά το αν θα πραγματοποιηθεί είναι άλλο ζήτημα. Ο ήρωας είναι κακός ηθοποιός και κακός συγγραφέας, ανικανοποίητος και δυστυχής, αλλά δεν έχει τα εφόδια για να πραγματοποιήσει τις ελπίδες του. Το να έχεις τα εφόδια είναι αυτό που έχει σημασία.

Πηγή: Λήδα Γαλανού – flix.gr

*

*

Nuri Bilge Ceylan / Νούρι Μπιλγκέ Τζεϊλάν

.

 

.

 

.

.

 

.

*