Οι τσιφλικάδες της φράουλας για τις συνθήκες στα φραουλοχώραφα

Αναδημοσίευση από το μπλογκ εργασιακό δελτίο

*αναδημοσιεύεται το πλήρες κείμενο, με αλλαγμένη τη σειρά. Προτάσσονται τα σχόλια και ακολουθεί η επιστολή των τσιφλικάδων.

Προφανώς θεωρούν ότι απευθύνονται σε ανίδεους και ηλίθιους !

-Τα μεροκάματα δεν είναι πάνω από 10-15 €.

-Κανείς δεν ασφαλίζει εργάτες στον ΟΓΑ, όπως οφείλουν

-Η παροχή τροφής στους εργαζόμενους δεν τους απασχολεί, κάτι που μπορεί να περιλαμβάνεται σε συμφωνίες αλλά και είναι ιστορική πρακτική στα χωράφια.

-Λέξη δεν λένε για τα κυκλώματα δουλεμπορίας και την αλλαγή εθνικότητας εργαζομένων με τα χρόνια, άλλοτε Βούλγαροι, άλλοτε Μπαγκλαντεσιανοί…

-Λέξη δεν λένε για κάποιους που νοικιάζουν δύο μέτρα σε ένα θερμοκήπιο για 50€ το μήνα, συχνά οι ίδιοι οι δουλέμποροι το κάνουν, αλλά δεν λείπουν και οι αγρότες.

-Φυσικά δεν λένε κουβέντα για “μετακλητούς” εργαζόμενους, μια νόμιμη πρακτική που επιτρέπει σε κάποιον να προσκαλέσει εργαζόμενους για συγκεκριμένη δουλειά και χρονική περίοδο από το εξωτερικό.

-Από το κράτος ζητάνε σπίτια, εύκολες άδειες, υποστήριξη και λεφτά, αλλά δεν λένε λέξη εδώ και 10 χρονια για τις παρανομίες στην περιοχή που τουλάχιστον ανέχονται αν δεν ενισχύουν καθώς κερδίζουν.

Ποιόν κοροϊδεύουν ?

Η επιστολή υπογράφεται από δύο ομάδες παραγωγών-εταιρείες, την “Υρμίνη” και την “Ηλιδα”, που όχι μόνο δεν μπαίνουν στην ουσία του προβλήματος αλλά ζητάνε από το κράτος να παρέμβει και να πληρώσει.

“Με αφορμή το χθεσινό θλιβερό περιστατικό που αφορά συγκεκριμένη Γεωργική Εκμετάλλευση και όχι το σύνολο των παραγωγών φράουλας, λάβαμε την τιμή να συντάξουμε την κοινή αυτή επιστολή, επειδή θεωρούμε πως μόνο εσείς μπορείτε να προσεγγίσετε με τη δέουσα σοβαρότητα το ζήτημα υψίστης σημασίας που αφορά στην υγιεινή, ασφάλεια αλλά και στις συνθήκες διαβίωσης των εργατών γης, στην ευρύτερης περιοχής της Βουπρασίας αλλά και την προστασία της οικονομικής βιωσιμότητας της περιοχής από την «ωρολογιακή βόμβα» του εργασιακού ζητήματος που απειλεί να καταστρέψει την καλλιέργεια.Αφορμή αυτής της επιστολής, εκτός από τα δυσμενή και ισοπεδωτικά δημοσιεύματα του τύπου για όλους τους παραγωγούς, που εσφαλμένα τους έχουν τοποθετήσει στο ίδιο «τσουβάλι», αποτελεί και το ουσιαστικό πρόβλημα διαβίωσης των εργατών γης, οι οποίοι στο σύνολό τους αποτελούν μετανάστες από χώρες όπως το Μπαγκλαντές και που βρίσκονται στην περιοχή μας για 5-6 περίπου μήνες, αποκλειστικά για να εργαστούν στην καλλιέργεια αυτή.
Προτού παραθέσουμε τις προτάσεις μας για το ζήτημα, θα επιθυμούσαμε να λάβετε σοβαρά υπόψη την υφιστάμενη οικονομική και κοινωνική κατάσταση που διαμορφώνει μέχρι σήμερα η καλλιέργεια στην περιοχή:

•    Η Φράουλα, καλλιεργείται σε ποσοστό τουλάχιστον 95 % στην Ηλεία και Αχαΐα, με συνολική κάλυψη που σήμερα ξεπερνά τα 12.000 στρέμματα και με αλματώδη ρυθμό ανάπτυξης (την καλλιεργητική περίοδο 2003-2004 ήταν μόλις 1.200 στρέμματα).

•    Η καλλιέργεια της Φράουλας στη μικρή ζώνη που έχει εγκατασταθεί, προσφέρει ετήσιο κύκλο εργασιών περίπου 95 εκατομ. Ευρώ, ενώ το εμπορικό ισοζύγιο εξαγωγών της αγγίζει περίπου το 90 % της συνολικής παραγωγής.

•    Επομένως με τη διευρυμένη εξαγωγική δραστηριότητα που έχουν αναπτύξει οι παραγωγοί μας, εισρέει χρήμα στην Ελλάδα από ξένες πηγές. Επίσης όλα τα χρήματα επενδύονται στην περιοχή, με επέκταση των εκτάσεων της φράουλας καθώς και των λοιπών εμπορικών δραστηριοτήτων, συμβάλλοντας αφενός στην ανάπτυξη της περιοχής, αφετέρου στο ευρύτερο οικονομικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει σήμερα η χώρα, μέσα από καθαρά παραγωγικές κι εξαγωγικές δραστηριότητες που αποφέρουν εισροή χρήματος από ξένες χώρες.

•    Οι εξαγωγές των προϊόντων μας, γίνονται σε χώρες όπως Ρωσία, Ιταλία,  Γερμανία, Ουκρανία με απόλυτη επιτυχία, χωρίς ποτέ να είχαμε προβλήματα αφενός ποιοτικά, αφετέρου ασφαλείας του προϊόντος, ως προς τα υπολείμματα των φυτοπροστατευτικών προϊόντων. Μάλιστα, στα Super Markets του εξωτερικού, το προϊόν μας απολαμβάνει ιδιαίτερης θέσης, επειδή είμαστε ίσως οι μοναδικοί που μπορούμε και καλύπτουμε όλες τις εμπορικές προδιαγραφές ασφάλειας, που αφορούν στην ανίχνευση ελαχίστων δραστικών ουσιών φυτοφαρμάκων και σε ανώτατα επιτρεπόμενα όρια κάτω του 30 % των Ευρωπαϊκών MRLs τους.

•    Το προϊόν μας, θεωρείται από τις αγορές του εξωτερικού ανώτερο ποιοτικά έναντι των ανταγωνιστών μας (πχ Ισπανία με περισσότερα από 100.000 στρέμματα αλλά και συνεχώς αναπτυσσόμενη Τουρκία) και γι αυτό απολαμβάνει σαφώς καλύτερης τιμής.

Αναφορικά στο θέμα των εργατών γης, τα τελευταία χρόνια και με την επέκταση της καλλιέργειας, έχουν ανακύψει ζητήματα ιδιαίτερα σοβαρά . Περιγραφικά αναφέρουμε το υπάρχουν καθεστώς:

–    Οι εργάτες γης είναι απολύτως απαραίτητοι. Η ανάγκη της καλλιέργειας ανέρχεται σε τουλάχιστον 80-90 ημερομίσθια / στρέμμα / έτος και αφορούν κυρίως τη συγκομιδή.
–    Το καθεστώς εργασίας είναι αυστηρά 6-6,5 ωρών (δεδομένου πως στις 13.00 το μεσημέρι το προϊόν πρέπει να έχει φορτωθεί και να ταξιδεύει, επειδή είναι ιδιαίτερα ευπαθές). Εργάζονται από τις 7.00 πμ έως και τις 13.00 ή 13.30.
–    Οι εργάτες γης είναι παράνομοι μετανάστες κυρίως από χώρες όπως το Μπαγκλαντές
–    Διαμένουν περιοδικά στην περιοχή της Βουπρασίας και σε άσχημες συνθήκες υγιεινής και ασφάλειας που δεν μπορούμε εμείς να λύσουμε, δεδομένου πως οι υπάρχουσες υποδομές στην περιοχή (ενοικιαζόμενες οικίες κλπ) αδυνατούν να τους απορροφήσουν ακόμα και στο ελάχιστο.

Επίσης αν κάποιος παραγωγός φράουλας προσπαθήσει να προσφέρει καταλύματα (πχ κοντέινερ με ρεύμα, νερό, τουαλέτα κλπ, αφενός αντιμετωπίζει προβλήματα αδειοδότησης από δημόσιους φορείς πχ την πολεοδομία, αφετέρου δεν έχουν οριστεί επίσημες προδιαγραφές υγιεινής και ασφάλειας που θα πρέπει να ακολουθήσουμε, ώστε τεκμηριωμένα να εξασφαλίζεται η ευημερία των εργαζόμενων κατά την προσωρινή διαμονή τους στην περιοχή.

–    Το ημερομίσθιο των 6 ωρών εργασίας, ανέρχεται σήμερα στα 23-25 Euro. Το ετήσιο κόστος εργασίας  (μαζί με το κόστος εγκατάστασης των παγίων) συμμετέχει κατά 45-55 % στο συνολικό κόστος της καλλιέργειας και αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες που καθορίζουν το οικονομικό της αποτέλεσμα (δείτε Συνημμένο 1 – Χρηματο-οικονομική ανάλυση της καλλιέργειας).

–    Ο ανταγωνισμός του κόστους πχ  στην Τουρκία, ανέρχεται για τις ίδιες ώρες εργασίας, περίπου στα 6 – 10 δολλάρια, όταν εμείς για 6 ώρες εργασίας, παρέχουμε 25 ευρώ.

–    Πως ουσιαστικά ολόκληρη η επιχειρηματική δραστηριότητα της Φράουλας, στηρίζεται στην παράνομη μετανάστευση καθιστώντας το μέλλον της καλλιέργειας ιδιατέρως επισφαλές.

Παρά όμως τα δημοσιεύματα, αναγνωρίζουμε πως υπάρχει ουσιαστικό πρόβλημα με τις συνθήκες διαβίωσης των εργατών γης. Οι εργάτες αυτοί δεν ήρθαν στη χώρα μας με σκοπό να προωθηθούν σε κάποια άλλη χώρα της Ευρώπης, αλλά αποκλειστικά για να εργαστούν στη συγκεκριμμένη καλλιέργεια. Εργάζονται 6 ώρες, λαμβάνουν 23-25 ευρώ και τα χρήματα αυτά τα προωθούν στη χώρα. Παράλληλα, είναι πρακτικά αδύνατο οι υπάρχουσες υποδομές των τοπικών χωριών, να φιλοξενήσουν όλους αυτούς τους ανθρώπους, των οποίων η εργασία είναι πολύτιμη, δεδομένου πως κανείς Έλληνας δεν επιθυμεί την εργασία του ως εργάτης γης.

Για τον λόγο αυτό, πολλοί παραγωγοί, μη έχοντας εναλλακτικές λύσεις και προκειμένου να μην προωθηθούν οι εργάτες γης σε άλλες περιοχές και οδηγηθεί η καλλιέργεια στον κατάρρευση, τους παρέχουν, φυσικά χωρίς κόστος, γη σε δικά τους χωράφια ώστε από μόνοι τους να εγκαταστήσουν παραπήγματα, τα οποία όμως είναι κακής ποιότητας και δεν εξασφαλίζουν ποιοτική και άνετη διαβίωση, έστω και προσωρινά.

Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω και δεδομένου που επιθυμούμε την βέλτιστη λύση του προβλήματος, παρακαλούμε λάβετε υπόψη τις παρακάτω προτάσεις, που ήδη υλοποιούνται σε άλλες χώρες όπως πχ στην Ισπανία:

Θεσμοθέτηση ειδικών και συγκεκριμένων προδιαγραφών διαβίωσης για τους εργάτες γης. Δηλαδή ανά πόσα άτομα θα πρέπει να εγκαθίστανται μονάδες στέγασης, υγιεινής και θέρμανσης, ταχύτατη αδειοδότηση χωρίς ή με ελάχιστο κόστος, ταχύτατη ρευματοδότηση και γενικότερα εξειδίκευση όλων των απαραίτητων παραμέτρων, ώστε να είναι βιώσιμη η προσωρινή διαμονή τους.

Τις παραπάνω ειδικές προδιαγραφές θα αναλαμβάνουν να υλοποιήσουν είτε η Τοπική Αυτοδιοίκηση, είτε οι ίδιοι οι παραγωγοί φράουλας. Στη δεύτερη περίπτωση, θα πραγματοποιείται συνεχής έλεγχος αποτελεσματικότητας της υλοποίησης των προδιαγραφών, από τους αρμόδιους φορείς του Υπουργείου Απασχόλησης ή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Μέρος του κόστους υλοποίησης να το αναλάβουν οι ίδιοι οι αγρότες, ενώ παράλληλα να χορηγείται η δυνατότητα επιδότησης από προγράμματα όπως πχ το ΕΣΠΑ.

Να υπάρχει η δυνατότητα εύκολης αδειοδότησης για τις παραπάνω εγκαταστάσεις, χαμηλού κόστους.

Χορήγηση Visa ορισμένου στους εργάτες γης που επιθυμούν να εργαστούν στην Ελλάδα, ενδεχομένως, αν αυτό το επιτρέπει ο Νόμος,  κατ΄ αποκλειστικότητα σε κάθε καλλιέργεια και παραγωγό. Οι παραγωγοί της φράουλας να καταρτίζουν τη λίστα με τα στοιχεία επικοινωνίας των εργατών που επιθυμούν να απασχολήσουν στην καλλιέργειά τους κι εφόσον οι εργάτες το επιθυμούν, τότε να προσέρχονται νόμιμα ώστε να διαμείνουν στις περιοχές με τις ειδικές προδιαγραφές που αναφέραμε, για τις οποίες υπεύθυνος ως προς την υγιεινή και ασφάλεια θα είναι ο κάθε παραγωγός και που θα ελέγχεται από τους φορείς που προαναφέραμε.

Σε καμία περίπτωση δεν επιθυμούμε τη δημιουργία μεγάλων καταυλισμών. Τέτοιες ενέργειες θα δράσουν ως «γκέτο» στην περιοχή και γρήγορα θα δημιουργηθούν προβλήματα στην κοινωνική συνοχή τόσο για τους μετανάστες-εργάτες γης όσο και για την τοπική κοινωνία. Επιθυμούμε οι εργαζόμενοι να βρίσκονται σε περιοχές ευθύνης των παραγωγών, για τις οποίες υπεύθυνοι θα είναι οι παραγωγοί, με ονομαστική διαμονή, ώστε να γνωρίζουν οι τοπικοί φορείς που βρίσκονται αυτοί οι άνθρωποι, προσφέροντάς τους παράλληλα, όπως και σήμερα, τη δυνατότητα να κινούνται ελεύθερα στην περιοχή μας και να αναπτύσσουν την κοινωνική τους ζωή στην τοπική κοινωνία, πέραν του 6ώρου εργασίας τους.

Θεωρούμε πως με την παραπάνω πρόταση που θέτουμε προς διαβούλευση, είναι εφικτό να δοθεί λύση στο σπουδαίο αυτό πρόβλημα το οποίο αφενός αναγνωρίζουμε κι επιθυμούμε να επιλύσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, αφετέρου δεν έχουμε από μόνοι μας την αρμοδιότητα και τα μέσα για να το πετύχουμε.

Δυστυχώς, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, στηριζόμενα σε ένα μεμονωμένο αλλά απερίφραστα κατακριτέο περιστατικό, έχουν λάβει ισοπεδωτική στάση, κατασυκοφαντώντας το προϊόν, τους αγρότες της περιοχής αλλά και ολόκληρη την τοπική κοινωνία. Όλοι όμως γνωρίζουμε πως η αγροτική οικονομία στηρίζεται σχεδόν κατ’ αποκλειστικότητα σε μετανάστες. Το ίδιο δεν συμβαίνει άλλωστε και σε άλλες καλλιέργειες; Οι μετανάστες δε συγκομίζουν ελιές, εσπεριδοειδή, μηλοειδή, πυρηνόκαρπα ;

Το ζήτημα επίλυσης του ουσιαστικού ζητήματος των εργατών γης είναι υψίστης σημασίας. Αν η Πολιτεία αδρανήσει, τότε σίγουρα, πέραν του ανθρωπιστικού προβλήματος που διογνώνεται, θα στείλουμε στις καλένδες άλλη μια σοβαρή παραγωγική δραστηριότητα, από την οποία το κράτος άμεσους φόρους χιλιάδες ευρώ ημερησίως. Από αυτά τον τζίρο της φράουλας, περίπου τα 90 % αποτελούν ξένα χρήματα και όχι αναμόχλευση Ελληνικών «δανεικών» χρημάτων. Αν η πολιτεία αδρανήσει, τότε απλά η καλλιέργεια θα οδηγηθεί πολύ γρήγορα στον μαρασμό.

Για τον λόγο αυτό παρακαλούμε όπως εξετάσετε με τη δέουσα προσοχή την επιστολή μας και στη συνέχεια να συζητήσουμε από κοντά για την αναζήτηση της βέλτιστης δυνατής λύσης”.

ΠΡΟΣΘΗΚΗ: Άρθρο που δημοσιεύτηκε στον ριζοσπάστη στις 19/4/2008, δηλαδή πριν από πέντε χρόνια ακριβώς, περιέγραφε τις συνθήκες ως εξής. Οι παραγωγοί θυμήθηκαν να ενδιαφερθούν τώρα, πέντε χρόνια αργότερα, γιατί έγινε θόρυβος λόγω της δολοφονικής επίθεσης και φοβούνται το μποϊκοτάζ.

«Οι συνθήκες εργασίας στα θερμοκήπια της φράουλας μοιάζουν με θάλαμο αερίων. Ιδιαίτερα όταν η εξωτερική θερμοκρασία σκαρφαλώνει και ξεπερνά τους 30 βαθμούς Κελσίου στο εσωτερικό του θερμοκηπίου εκτινάσσεται πάνω από 45 βαθμούς με την ατμόσφαιρα πλέον να είναι αποπνικτική. Οι χώροι στους οποίους διαμένουν οι μετανάστες εργάτες δεν κάνουν ούτε για να σταβλίζονται ζώα, πολλώ δε μάλλον να κατοικούν άνθρωποι. Η εικόνα είναι απελπιστική. Στις κατασκευές – θερμοκήπια που καλλιεργούν τις φράουλες στις ίδιες ακριβώς κατασκευές – παράγκες – θερμοκήπια οι μεγαλοπαραγωγοί στοιβάζουν τους μετανάστες – έξω από το χωριό στα βάθη των αγρών – οι οποίες και αποτελούν τα σπίτια τους. Κάθονται και κοιμούνται σε ξύλινες παλέτες με χαρτόνι για σεντόνι και μοναδικό σκέπαστρο μια κουρελού. Πόσιμο νερό, τουαλέτα, ρεύμα είναι ανύπαρκτες έννοιες. Η ατομική τους υγιεινή και το μπάνιο γίνεται από μια σωλήνα γεώτρησης, καταμεσής στο ύπαιθρο, με τα νερά να λιμνάζουν ακριβώς δίπλα όπου μένουν και να λειτουργούν ως φως, πάνω στο οποίο συνωστίζονται όλων των ειδών τα έντομα. Από το ίδιο νερό, διανθισμένο με κάθε είδους «σαρίδια», πίνουν και μαγειρεύουν. Οι περισσότερο τυχεροί, ελάχιστοι στον αριθμό, διαβιούν κατά εικοσάδες σε εγκαταλειμμένα παλαιά σπίτια και αποθήκες που “άνοιξαν”, για να φιλοξενήσουν ανθρώπους οι οποίοι πληρώνουν με το κεφάλι την παραμονή τους. Έτσι, εκεί που κατοικούσαν ποντίκια, σαύρες και αράχνες δημιουργήθηκε χώρος και για ανθρώπους.» (Ριζοσπάστης, 19.4.2008)

Σύντομο λινκ δημοσίευσης http://wp.me/pPn6Y-ghq