ΧΑΚΙΜ ΜΠΕΙ – Ένας «οντολογικός αναρχικός» και μυημένος στο σουφισμό…

Γράφει ο Παύλος

 

Δεν ήξερα τον Χακίμ Μπέι. Διάβασα για την περίπτωση του και με γοήτευσε. Σας δίνω εδώ κάποια στοιχεία. Αν γοητεύσει και σας, ψάξτε το περισσότερο ή κάποιος περισσότερο γνώστης της περίπτωσης του ας μας διαφωτίσει πιο πολύ.

Δύο προσπάθειες διευκρινίσεων:

Οντολογικός αναρχικός: Κατά τη γνώμη μου, αυτός που υποστηρίζει ότι η πραγματικότητα, το Σύμπαν, το Όν, δεν διέπονται από κάποια Υπερβατική Αρχή ή από κάποια δύναμη που, μεταξύ άλλων δυνάμεων, άρχει, που είναι δηλ. εκείνη η καθοριστική.

Σουφισμός: Η κύρια μυστικιστική παράδοση του Ισλάμ. Θεωρείται ότι επηρεάστηκε ιδιαίτερα από τον Νεοπλατωνισμό. Να, λόγια του Σούφι μέγα Δάσκαλου Τζαλαλουντίν Ρουμί (1207-1273. Σημειωτέον, ότι το 2007 χαρακτηρίσθηκε από την UNESCO σαν «έτος Τζαλαλουντίν Ρουμί»):

1.

Κάποιος πήγε στην πόρτα του Αγαπημένου και χτύπησε.
Μια φωνή ρώτησε «Ποιός είναι;»
Αυτός απάντησε «Εγώ είμαι.»
Η φωνή είπε «Δεν υπάρχει χώρος για Μένα και Σένα.»
Η πόρτα ασφαλίστηκε.
Μετά από ένα χρόνο μόνωσης και στερήσεων,
Επέστρεψε και ξαναχτύπησε.
Μια φωνή από μέσα ρώτησε «Ποιός είναι;»
Ο άνθρωπος αποκρίθηκε «Είμαι Εσύ.»
Τότε η πόρτα άνοιξε γι’ αυτόν.

2.

Ω ψυχή μου, έψαξα από τη μια άκρη στην άλλη,
δε βρήκα τίποτα άλλο σε σένα
εκτός από τον Αγαπημένο
Μη με πεις άπιστο, ω ψυχή μου,
αν πω ότι εσύ η ίδια είσαι Εκείνος.
δε χρειάζεται να ψάχνεις, γιατί Θεός είσαι εσύ, εσύ!
Γιατί ζητάς κάτι που ποτέ δε σου έλειψε;
Εκτός από σένα, άλλος δεν είναι,
αλλά συ πού είσαι, Πού;

 

Για τον Χακίμ Μπέι, στη Βίκι και στο λήμμα Αναρχισμός , βρήκα τα εξής:

Στο πλαίσιο των ίδιων αυτών διεργασιών προέκυψε κατά τη δεκαετία του ’70 και ο εξεγερσιακός αναρχισμός, καθοριζόμενος από την αντίθεσή του στην επίσημη ομοσπονδιακή οργάνωση των αναρχικών (όπως π.χ. συνηθίζουν οι αναρχοσυνδικαλιστές και κάποιοι αναρχοκομμουνιστές) και δίνοντας αντίθετα έμφαση στην αυθόρμητη ακτιβιστική δράση, με στόχο την υπεράσπιση αυτόνομων ζωνών (π.χ. καταλήψεις κτηρίων σε αστικά κέντρα) οι οποίες λειτουργούν ως ελεύθεροι χώροι στέγασης, νησίδες οικοδόμησης μη εμπορευματικών σχέσεων και δραστηριοτήτων (οικονομικών, κοινωνικών, πολιτικών, καλλιτεχνικών κλπ), ορμητήρια ενεργειών κατά κρατικών ή καπιταλιστικών συμβόλων και κέντρα μίας εναλλακτικής, αντιιεραρχικής κοινωνικοποίησης για τους συμμετέχοντες. Οι τελευταίοι είναι συνήθως άτυπα οργανωμένοι σε ένα δίκτυο αυτοτελών ομάδων συνάφειας, με αποτέλεσμα να είναι δυσκολότερη η καταστολή του ολικού κινήματος αλλά και, σύμφωνα με τους επικριτές τους, πιο εύκολη η διείσδυση πρακτόρων και προβοκατόρων σε αυτό. Σημαντικά για την ανάπτυξη του εξεγερσιακού αναρχισμού υπήρξαν τα γραπτά και η δράση του Αλφρέντο Μπονάνο και του Χακίμ Μπέι.

Το κείμενο που πρώτο μου προκάλεσε το ενδιαφέρον είναι αυτό:

Ζει σε μια μικρή πόλη κοντά στη Νέα Υόρκη. Αποφεύγει τα μέσα ενημέρωσης όπως ο διάβολος το λιβάνι. Το πραγματικό του όνομα είναι Πίτερ Λάμπορν Ουίλσον, αλλά υπογράφει με το ψευδώνυμο Χακίμ Μπέι. Το πιο γνωστό του έργο, οι «Πειρατικές Ουτοπίες», έχει μεταφραστεί σε είκοσι γλώσσες (στα ελληνικά, από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια). Κυκλοφορούν γι’ αυτόν όλα τα δυνατά σενάρια, από το ότι είναι ο θεωρητικός των rave parties μέχρι το ότι είναι πολλά άτομα ή δεν υπάρχει καθόλου. Είναι ένας μύθος και ταυτόχρονα ένα φάντασμα. Είναι επίκαιρος σήμερα, όπως ήταν επίκαιροι οι Καταστασιακοί όταν ξέσπασε η εξέγερση του Μάη του ’68. Κατά μία έννοια, είναι ένας απ’ αυτούς, ο Αμερικανός Γκι Ντεμπόρ, με ολίγη από σουφισμό.
Οι Γάλλοι τον θυμήθηκαν με αφορμή την έκδοση ενός βιβλίου με τρία κείμενά του υπό τον γενικό τίτλο «Απαγορευμένη Ζώνη» (Editions de l’Herne). Οπως γράφει ο Ζαν-Κλοντ Γκιγμπό στον «Νουβέλ Ομπζερβατέρ», οι αναλύσεις που περιλαμβάνονται εδώ περιστρέφονται γύρω από ένα προαναγγελθέν τριπλό ναυάγιο: του θεάματος, της προσομοίωσης και του κεφαλαίου. Τρία θέματα ξεχωρίζουν. Το πρώτο είναι η προοδευτική εγκατάλειψη των προαστίων της πόλης από το εμπορικό Κράτος. Οι κάτοικοι αυτών των περιοχών είναι σαν τους «επιβάτες που πετάχτηκαν έξω από την Τριανδρία της Ιστορίας». Κι όμως, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, οι απαγορευμένες αυτές ζώνες μπορούν να μετατραπούν σε τόπους απελευθέρωσης.
Το δεύτερο θέμα παραπέμπει στον σουφισμό. Ο όρος που χρησιμοποιεί ο Χακίμ Μπέι είναι «ειδύλλιο» (romance) και αποτελεί τη σύγχρονη εκδοχή του «ευγενούς έρωτα» του Μεσαίωνα, ο οποίος, υπό την επιρροή του αραβικού πολιτισμού, αποτελούσε μια ασταθή αλλά αισθησιακή σύνθεση ανάμεσα στην ταντρική σεξουαλικότητα και την εξιδανίκευσή της, ανάμεσα στον «Τρελό έρωτα» του Αντρέ Μπρετόν και τον αρχαίο ερωτισμό.
Το τρίτο θέμα του βιβλίου είναι μια θετική, αλλά ανήσυχη προσέγγιση του Διαδικτύου. Ο συγγραφέας αποφεύγει τον άκριτο έπαινο της «επικοινωνίας» και εκφράζει την ανησυχία ότι η ψηφιακή τεχνολογία και η αποϋλοποίηση του κόσμου μπορεί να οδηγήσουν προς τον αποχωρισμό της επιθυμίας από το σώμα και τον εκφυλισμό της σε εμπόρευμα.
Σε τι μας ενδιαφέρουν όλα αυτά την εποχή της χρηματοπιστωτικής κρίσης (στην Ευρώπη) και της γενικής κατάρρευσης (στην Ελλάδα); Τι επικαιρότητα μπορεί να έχει ένας «οντολογικός αναρχικός», όπως αποκαλεί ο Χακίμ Μπέι τον εαυτό του; Η απάντηση βρίσκεται στην απήχηση των βιβλίων του. Την παραμονή όλων των μεγάλων ιστορικών γεγονότων – σημειώνει ο Γκιγμπό – πάντα προς το περιθώριο στρεφόμαστε. Και διαπιστώνουμε τότε ότι ένα μάγμα περίμενε την ώρα του για να αναβλύσει. Οταν επιπλέον η διανόηση δείχνει να βράζει στο ζουμί της, όταν οι καθηγητές και οι ειδικοί δυσκολεύονται να αρθρώσουν έναν πολιτικό λόγο, η παρέμβαση ενός Αγνώστου, ενός ανθρώπου για τον οποίο δεν υπάρχουν καν φωτογραφίες, αποκτά μυθικό χαρακτήρα. Κάθε εποχή έχει ανάγκη από τους προφήτες της.

Πηγή:  http://www.tanea.gr/kosmos/article/?aid=4688146

 

Κάτι ακόμη για τον Χακίμ Μπέι – από το οπισθόφυλλο του βιβλίου του Αμεσοκρατία (εκδ. Οξύ)

Κάποιος περιέγραψε τον Hakim Bey ως τον Μάρκο Πόλο του underground. Και δεν έχει άδικο. Το άτομο που κρύβεται πίσω από αυτό το όνομα είναι αμερικανικής καταγωγής και μετά την εξάτμιση του κινήματος της δεκαετίας του ’60, περιόδευσε στη Μέση Ανατολή για να καταλήξει στο Ιράν. Εκεί μυήθηκε στα μυστικά του σουφισμού και συνέχισε την περιπλάνησή του στην περιοχή. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’80 παρακολούθησε από κοντά όλες τις εκφάνσεις του τότε κινήματος: τα φανζίν, την ταχυδρομική τέχνη (mail-art), τις αναρχικές πρακτικές της εποχής, τη (μετα)σιτουασιονιστική φιλολογία. Όμως η δική του παραγωγή περίμενε την επόμενη δεκαετία για να γίνει γνωστή σε όσους ενδιαφέρονται για παρόμοια θέματα.

Το παρόν βιβλίο περιέχει μια σειρά άρθρων του Hakim Bey γραμμένα σε διαφορετικές χρονικές περιόδους και με διαφορετικό αντικείμενο το καθένα. Ο Hakim Bey γίνεται όλο και περισσότερο σημείο αναφοράς για όσους αναζητούν πηγές έμπνευσης στα αδιέξοδα των υπαρχόντων ιδεολογικών σχημάτων.

Το ομώνυμο άρθρο αναφέρεται στη διαμεσολαβημένη εμπειρία και τα μέσα που παρεμβάλλονται, είτε πρόκειται για τα ΜΜΕ είτε για την ίδια την τέχνη. Η κατάργηση αυτής της διαμεσολάβησης είναι για τον Bey η αμεσοκρατία – κατάσταση κατά την οποία η τέχνη προσπαθεί να φτάσει στο κοινό στην πρωτόλεια μορφή της.