short link wp.me/pPn6Y-bei
Από το πολύ ενδιαφέρον ιστολόγιο http://dialecticmaterialism.wordpress.com
[…] Το όνειρο πολλών επιστημόνων, από παλιά ήταν να βρουν μια θεωρία να εξηγεί τα πάντα! Απ’ το πώς μεγαλώνει ένα λουλούδι, για παράδειγμα, μέχρι το πώς δημιουργούνται οι γαλαξίες στο σύμπαν. Απ’ το πώς συμπεριφέρεται το νερό σε υγρή μορφή μέχρι το πώς μαθαίνει ένα παιδί να προφέρει λέξεις… Υπάρχει τέτοιο πράγμα άραγε; Κατ’ αρχήν πώς να εξηγήσεις με μια μόνο θεωρία, τόσο ένα φαινόμενο της φυσικής, όσο και ένα φαινόμενο της ψυχολογίας; Πώς θα βρεθεί ένα κοινό έδαφος για πράγματα που φαίνεται να μην έχουν καμιά σχέση μεταξύ τους, που είναι αντικείμενο διαφορετικών επιστημών;
[…] Άρα λοιπόν, αυτό το κοινό έδαφος δεν χρειάζεται να είναι κάποια επιστήμη, αλλά κάποιο, ας το πούμε μοντέλο σκέψης, μια μέθοδος που αν την ακολουθήσουμε θα βγάλουμε σωστά συμπεράσματα. […] Αυτή η μέθοδος που βρίσκεται “κάτω” και “μέσα” σ’ όλα τα πράγματα, σήμερα το ξέρουμε τι είναι: είναι η Διαλεκτική.
[…] Το όνειρο πολλών επιστημόνων, από παλιά ήταν να βρουν μια θεωρία να εξηγεί τα πάντα! Απ’ το πώς μεγαλώνει ένα λουλούδι, για παράδειγμα, μέχρι το πώς δημιουργούνται οι γαλαξίες στο σύμπαν. Απ’ το πώς συμπεριφέρεται το νερό σε υγρή μορφή μέχρι το πώς μαθαίνει ένα παιδί να προφέρει λέξεις… Υπάρχει τέτοιο πράγμα άραγε; Κατ’ αρχήν πώς να εξηγήσεις με μια μόνο θεωρία, τόσο ένα φαινόμενο της φυσικής, όσο και ένα φαινόμενο της ψυχολογίας; Πώς θα βρεθεί ένα κοινό έδαφος για πράγματα που φαίνεται να μην έχουν καμιά σχέση μεταξύ τους, που είναι αντικείμενο διαφορετικών επιστημών;
Άρα λοιπόν, αυτό το κοινό έδαφος δεν χρειάζεται να είναι κάποια επιστήμη, αλλά κάποιο, ας το πούμε μοντέλο σκέψης, μια μέθοδος που αν την ακολουθήσουμε θα βγάλουμε σωστά συμπεράσματα.
Η φιλοσοφία, που πολλοί δεν την θεωρούν επιστήμη, είναι ένας τρόπος να γενικεύσουμε τα συμπεράσματα που βγάζουμε από την επιστημονική έρευνα σε κάθε τομέα, να αφαιρέσουμε τα επιμέρους στοιχεία, να κρατήσουμε την ουσία με λίγες λέξεις και να πούμε: έτσι λειτουργεί η φύση, έτσι λειτουργεί το σύμπαν, έτσι λειτουργεί η συνείδηση, έτσι λειτουργούν τα πάντα.
Αυτή την ουσία, αυτό το κοινό έδαφος για τα πάντα, ασφαλώς δεν θα το ανακαλύψει κάποιος φιλόσοφος ξαφνικά επειδή είναι πολύ έξυπνος και πολυμαθής. Θα γίνει επειδή θα ωριμάσουν οι συνθήκες, θα προχωρήσει η επιστήμη τόσο που όλο και κάποιος θα βρεθεί να συμπυκνώσει το νόημα όλων αυτών.
Αυτή η μέθοδος που βρίσκεται “κάτω” και “μέσα” σ’ όλα τα πράγματα σήμερα το ξέρουμε τι είναι: είναι η Διαλεκτική.
Η διαλεκτική ξεκίνησε πρώτα στην Αρχαία Ελλάδα απ’ τον Ηράκλειτο. Η κεντρική ιδέα σ’ αυτά που έλεγε ο Ηράκλειτος είναι ότι όλα είναι ρευστά, τίποτα δεν είναι σταθερό (“Τα πάντα ρει”). Δηλαδή, δεν πρέπει τίποτα να θεωρείς ότι είναι σταθερό κι αμετακίνητο για πάντα.
Π.χ. το σώμα μας γερνάει σιγά σιγά και πεθαίνει, τα βουνά που τα νομίζουμε αιώνια, δημιουργήθηκαν πριν εκατομύρια χρόνια, διαβρώνονται σιγα-σιγά απ’ τη βροχή, τον αέρα και το ίδιο τους το βάρος.
Η γη κάποτε, όταν ο ήλιος εξαντλήσει που λέμε τα “καύσιμά” του και γίνει λευκός γίγαντας, θα κάψει όλο το οξυγόνο της και δεν θα ναι κατοικήσιμη. Τίποτα δεν έχει την ίδια μορφή για πάντα. Κι αν εμείς καμμιά φορά νομίζουμε το αντίθετο, είναι γιατί κρίνουμε με βάση το δικό μας χρονικό ορίζοντα: εμείς ζούμε για 80-90 χρόνια το πολύ, ένα βουνό που το βλέπουμε για γενιές και γενιές ζει εκατομύρια χρόνια.
Ο ήλιος δεν θα είναι παντοτινός, κάποτε θα σβήσει, αλλά εμείς ζούμε πολύ λίγο και νομίζουμε ότι είναι αιώνιος…
*
Ηράκλειτος
*
Τίποτα δεν υπάρχει σταθερό λοιπόν, τα πάντα βρίσκονται σε διαρκή κίνηση.
Κι αν το συνδέσουμε αυτό μ’ αυτά που λέγαμε για την ύλη, τότε θα συμπεράνουμε ότι η βασικότερη ιδιότητα της ύλης είναι ότι βρίσκεται σε διαρκή κίνηση.
Ακίνητη ύλη δεν υπάρχει, κι έχει αποδειχτεί κι από τη φυσική αυτό. Ο υποατομικός κόσμος που λέμε, τα πάντα ό,τι βλέπουμε γύρω μας, αποτελούνται από άτομα (κι αυτά με τη σειρά τους από μικρότερα σωματίδια) που πάλλονται, κινούνται συνεχώς.
Το πρώτο πράγμα λοιπόν που θα μάθουμε για τη διαλεκτική είναι ότι τα πάντα βρίσκονται σε διαρκή κίνηση.
Πηγή: http://dialecticmaterialism.wordpress.com/2011/03/08/71/
—————————————————————————————————————————————————————————————————————
Τι είναι διαλεκτική (μέρος 2ο)
Πρέπει να εμπεδώσουμε καλύτερα τι σημαίνει “τα πάντα είναι σε διαρκή κίνηση”.
Όταν λέμε κίνηση δεν εννοούμε μόνο όταν ένα αντικείμενο πηγαίνει απ’ το σημείο Α στο σημείο Β, δηλαδή η μετακίνηση στο χώρο.
Για παράδειγμα, όταν ένα φυτό από τη ρίζα του αλλάζει και με τον καιρό γίνεται ολόκληρο δέντρο, εννοούμε κι αυτό σαν κίνηση.
Όταν με το μυαλό μας λύνουμε π.χ. μια εξίσωση, η διαδικασία του να συγκρίνουμε τα δεδομένα και να βγάζουμε αποτέλεσμα, βγαίνει κάτι καινούριο στο μυαλό μας δηλαδή, κι αυτό κίνηση είναι.
Το πιο σωστό είναι λοιπόν να λέμε ότι τα πάντα βρίσκονται σε διαρκή μεταβολή.
Αφού πήραμε λοιπόν σαν δεδομένο ότι τα πάντα μεταβάλλονται, ας δούμε λίγο όλα αυτά τα παραδείγματα που περιγράψαμε.
Αν αφαιρέσουμε τα αντικείμενα, τις λέξεις, τα “καθαρίσουμε” από το υλικό τους περίβλημα, θα δούμε ότι υπάρχει μια διαδικασία από κάτω, κοινή για όλα.
Δηλαδή, ένα πράγμα μεταβάλλεται και μετατρέπεται σε κάτι άλλο. Μια κατάσταση μεταβάλλεται και γίνεται μια άλλη κατάσταση.
Πώς ακριβώς γίνεται αυτό;
Το φυτό π.χ. δέχεται το φως του ήλιου, τρέφεται με νερό και μικροοργανισμούς απ’ το έδαφος και γίνεται από φυτό δέντρο.
Το αυτοκίνητο βρίσκεται στο σημείο Α, πατάει ο οδηγός το γκάζι, το καύσιμο καίγεται και δίνει κίνηση στον κινητήρα που με τη σειρά του στέλνει την κίνηση στις ρόδες και το αυτοκίνητο αλλάζει θέση και πάει στο σημείο Β.
Σε ένα κράτος η κυβέρνηση παίρνει αντιλαϊκά μέτρα που δυσαρεστούν τον κόσμο, ο κόσμος ξεσηκώνεται και διώχνει την κυβέρνηση και βάζει μια άλλη.
Το μυαλό μου κινεί τα δάχτυλά μου που πιέζουν τα πλήκτρα στο πληκτρολόγιο, η πίεση στέλνει μια εντολή με ηλεκτρικό ρεύμα στον επεξεργαστή, ο επεξεργαστής τα μετατρέπει σε κείμενο και το βλέπω στην οθόνη μου.
Τα περιγράφω αυτά για να δείξω ότι καθετί μεταβάλλεται επειδή δέχεται και την επίδραση κι άλλων πραγμάτων, που με τη σειρά τους κι αυτά αλλάζουν επειδή δέχονται την επίδραση άλλων κ.ο.κ.
Άμα το περιγράψουμε μάλιστα στην εξέλιξη του χρόνου, θα πούμε ότι το πράγμα Α αλλάζει, παλιώνει και γίνεται το καινούριο πράγμα Β.
Εγώ, όταν έγραψα την προηγούμενη πρόταση, ήμουν ο d1amat όπως ήμουν πριν από 20 δευτερόλεπτα, ενώ τώρα είμαι ο d1amat όπως είμαι τώρα.
*
Το σχήμα αυτό μπορούμε να το αποδόσουμε με διαλεκτική ορολογία ως εξής:
έχουμε μια Θέση, έχουμε και μια άλλη Θέση την οποία ονομάζουμε Αντίθεση.
Η θέση κι η αντίθεση έρχονται η μία αντιμέτωπη με την άλλη,
συγκρούονται κατά κάποιο τρόπο
και δημιουργούν μια καινούρια κατάσταση που την ονομάζουμε Σύνθεση,
η οποία με τη σειρά της θα γίνει μια καινούρια θέση ή αντίθεση κλπ.
Με όσο πιο απλό και παραστατικό τρόπο κάπως έτσι είναι η διαλεκτική μέθοδος ερμηνείας.
Χρειάζεται όμως περισσότερη εξήγηση, που θα δούμε παρακάτω.
—————————————————————————————————————————————————————————————————————
Τι είναι διαλεκτική (μέρος 3ο)
Θέση, Αντίθεση, Σύνθεση.
Αυτός είναι ο τρόπος που λειτουργεί η φύση, η ύλη, η σκέψη, η κοινωνία, όλα, το ξεκαθαρίσαμε αυτό.
Θέλει όμως παραπάνω εξήγηση, γιατί θα ρωτήσει κάποιος (και με το δίκιο του):
Στο παράδειγμα με το φυτό που γίνεται δέντρο, ποιά είναι η θέση, ποιά η αντίθεση και ποια η σύνθεση;
*
*
Ας το δούμε λιγάκι λοιπόν.
Έχουμε κάτι παλιό που εξελίσσεται, αλλάζει και γίνεται κάτι καινούριο.
Μπορούμε λοιπόν να πούμε ότι η σύνθεση σ’ αυτή την περίπτωση είναι το ανεπτυγμένο πλέον δέντρο,
που είναι το τελευταίο στάδιο αυτής της διαδικασίας
(και ασφαλώς το πρώτο στάδιο σε κάποια καινούρια διαδικασία, μη το ξεχνάμε αυτό. Τίποτα δεν τελειώνει έτσι).
*
*
Η θέση και η αντίθεση σ’ αυτό το παράδειγμα πώς προσδιορίζονται;
Εδώ λοιπόν βάζουμε την έννοια των αντιθέτων.
Τα αντίθετα πράγματα είναι αυτά που, όπως μας λέει η ελληνική γλώσσα, αντι-τίθενται, είναι το ένα ενάντια στο άλλο.
Ακούμε πολλά ζεύγη αντιθέτων συχνά:
μέρα-νύχτα, άσπρο-μαύρο, καλό-κακό, πάνω-κάτω, μέσα-έξω κ.ο.κ.
Δυο καινούρια στοιχεία θα βάλουμε τώρα.
Το πρώτο καινούριο στοιχείο είναι το εξής:
ανάμεσα στα δύο αντίθετα, υπάρχουν κάποια ενδιάμεσα στάδια, π.χ. δεν διαδέχεται απότομα η νύχτα τη μέρα, ανάμεσα στο τελείως μαύρο και το τελείως άσπρο υπάρχουν διαβαθμίσεις του γκρι, ανάμεσα στο πάνω και το κάτω υπάρχει το μέσον κλπ.
Το δεύτερο καινούριο στοιχείο είναι ότι υπάρχει ένα μοναδικό σημείο σ’ αυτά τα ενδιάμεσα στάδια, που απότομα κάποιο πράγμα γίνεται το αντίθετό του, ή που κάποιο πράγμα μεταβαίνει στην αντίθετη κατάστασή του.
Π.χ. μια πέτρα που πέφτει από “πάνω” γίνεται οριστικά “κάτω” όταν τη σταματήσει το έδαφος.
Όλα τα ενδιάμεσα στάδια από το “πάνω” προς το “κάτω” τα λέμε αντιφάσεις.
Αντίφαση έχουμε όταν ένα πράγμα ή μια κατάσταση, έρχεται σταδιακά σε σύγκρουση με τον εαυτό του/της ώσπου να μετατραπεί στο αντίθετό του/της.
Το φυτό λοιπόν που μεγαλώνει σιγά-σιγά, κάθε φορά προσπερνά την παλιά του κατάσταση κι έρχεται η στιγμή που “αρνείται” όπως λέμε τελείως την παλιά του μορφή και γίνεται δέντρο.
Ή όπως έλεγε ο Χέγκελ, που είναι ο πατέρας, ας πούμε, της σύγχρονης διαλεκτικής, η διαλεκτική είναι η “άρνηση της άρνησης”.
Το φυτό αρνείται κάθε στιγμή που μεγαλώνει την προηγούμενή του κατάσταση, ώσπου φτάνει να αρνείται όλες αυτές τις διαδοχικές αρνήσεις και γίνεται κάτι άλλο, δηλ. δέντρο.
Στο φυτό μέσα, όπως και σε όλα τα πράγματα, επιδρούν κάποιες δυνάμεις (π.χ. ήλιος, νερό, θρεπτικά συστατικά στο χώμα) που δίνουν ώθηση σ’ αυτήν την αλλαγή.
Άμα το καλοσκεφτείτε, όλα τα πράγματα έτσι λειτουργούν.
Καθετί αλλάζει και γίνεται κάτι άλλο, αρνείται δηλαδή τον παλιό του εαυτό.
Διευκολύνεται η κατανόησή μας σ’ αυτό αν αντιλαμβανόμαστε όλα τα “πράγματα” που είναι μια στατική, συμπαγής λέξη,
σαν “καταστάσεις” που είναι πιο ρευστή, πιο εύπλαστη λέξη.
Τα αντίθετα μεταξύ τους πράγματα στην πραγματικότητα είναι το ίδιο πράγμα που πάει απ’ το ένα άκρο στο άλλο, σαν εκκρεμές.
Αυτό μας λέει λοιπόν ότι καθετί έχει μέσα του το αντίθετό του.
Αυτό που θα δούμε λοιπόν στο επόμενο post είναι το “αναποδογύρισμα”, πώς κάτι μετατρέπεται στο αντίθετό του.
16/03/2011 Αφήστε σχόλιο »
*
*
Σύνοψη
-
Όλα τα πράγματα είναι ύλη.
-
‘Ολα τα άυλα πράγματα, όλες οι αφηρημένες έννοιες, όλα όσα δεν υπάρχουν με υλική χειροπιαστή μορφή, προέρχονται από τη συνείδησή μας, η οποία είναι ιδιότητα του μυαλού μας, το οποίο είναι κι αυτό όπως όλα, υλικό πράγμα.
Η σκέψη μας λοιπόν είναι ιδιότητα της ύλης.
-
Η ύλη βρίσκεται σε διαρκή κίνηση, μεταβάλλεται συνέχεια απ’ το ένα πράγμα στο άλλο και αυτή η διαδικασία δεν σταματάει ποτέ. Ακόμα κι όταν έχουμε την ψευδαίσθηση των ακίνητων πραγμάτων, πάλι υπάρχει μεταβολή αλλά σε πιο αργό χρόνο.
-
Η μεταβολή αυτή, απ’ το ένα πράγμα στο άλλο, απ’ τη μια κατάσταση στην άλλη γίνεται πάντα με τον ίδιο συγκεκριμένο τρόπο, επειδή αυτός είναι ο πιο απλός τρόπος που λειτουργεί η ύλη, το σύμπαν, η φύση.
-
Αυτός ο τρόπος μεταβολής είναι πάντα ο ίδιος και ισχύει για όλα τα πράγματα, για όλες τις καταστάσεις και για όλες τις διαδικασίες.
Αυτά είναι λοιπόν τα πιο βασικά συμπεράσματα που βγάζει ο διαλεκτικός υλισμός.
[…]
—————————————————————————————————————————————————————————————————————
Mιας και αναφερθήκαμε στο Διαλεκτικό Υλισμό, ρίξαμε μια ματιά στη Βικιπαίδεια
(Παρακάτω, θα τσεκάρουμε και άλλους όρους)
Ο διαλεκτικός υλισμός είναι ένα υλιστικό φιλοσοφικό ρεύμα, το οποίο πρεσβεύει οτι η ύλη εξελίσσεται συνεχώς, σε μορφές που είναι ανεξάρτητες των προηγούμενων.
Σημαντικό στοιχείο της θεώρησης του διαλεκτικού υλισμού αποτελεί η μελέτη των αντιθέσεων, οι διάφορες (κύριες και δευτερεύουσες) πλευρές των οποίων, μέσω της σύγκρουσης μεταξύ τους και της λύσης της αντίθεσης, καθορίζουν τις νέες μορφές της ύλης που θα προκύψουν.
Ο διαλεκτικός υλισμός χρησιμοποιήθηκε και χρησιμοποιείται κατά κόρον από τους διανοητές της μαρξιστικής σχολής, ενώ αποτέλεσε κύριο θεωρητικό και φιλοσοφικό εργαλείο και για τα περισσότερα κόμματα που αναφέρονται στον σοσιαλισμό και στον κομμουνισμό, κυρίως (αλλά όχι αποκλειστικά) εφαρμοζόμενος στη θεώρηση της ιστορίας ως μιας διαδικασίας που εξελίσσεται μέσω της πάλης των τάξεων.
Αντλεί την καταγωγή του από το έργο του ιδεαλιστή φιλοσόφου Γκέοργκ Βίλχελμ Φρήντριχ Χέγκελ, αλλά θεμελιωτές του από υλιστική σκοπιά θεωρούνται οι Καρλ Μαρξ και Φρίντριχ Ένγκελς.
Κατά τον εικοστό αιώνα σημαντικές συνεισφορές στην εξέλιξη του διαλεκτικού υλισμού είχαν οι Β. Ι. Λένιν, Γκέοργκ Λούκατς και άλλοι.
—————————————————————————————————————————————————————————————————————
Τι είναι διαλεκτική (μέρος 4ο): “αναποδογύρισμα”
Ένα άλλο χαρακτηριστικό της διαλεκτικής που θα εξηγήσουμε τώρα είναι το “αναποδογύρισμα”, η αντιστροφή.
Πώς δηλαδή ένα πράγμα μετατρέπεται στο αντίθετό του.
*
Οι περισσότεροι από μας από μικροί, είχαμε (και φυσικά πολύς κόσμος ακόμα έχει) την εντύπωση ότι ο κόσμος φτιάχτηκε από κάποιον θεό.
Δηλαδή μια πνευματική δύναμη που είναι ο θεός όπως τον ξέρουμε, έφτιαξε τον υλικό κόσμο με τη θέλησή του.
Με βάση το πώς εξηγήσαμε το τι είναι ύλη και πώς απ’ αυτή δημιουργήθηκε ο άνθρωπος και η συνείδησή του, φτάνουμε τελικά στο αντίθετο συμπέρασμα απ’ αυτό που είπαμε πριν: ότι δηλαδή, ο θεός είναι στην πραγματικότητα ένα δημιούργημα του ανθρώπινου μυαλού, υπάρχει μόνο μέσα στο κεφάλι μας, που είναι υλικό αντικείμενο. Άρα ο υλικός κόσμος (μια μορφή του) “έφτιαξε” το θεό.
Ένα άλλο παράδειγμα τώρα.
Λέμε κάποιος άνθρωπος είναι κακός και σκοτώνει τον άλλον.
Έχουμε δηλαδή μια κατάσταση που προ-υπάρχει (κάποιος είναι κακός) και εξαιτίας αυτού σκοτώνει, π.χ. για να κλέψει.
Στην πραγματικότητα, όμως, αν δούμε τα αίτια που οδηγούν κάποιον να σκοτώσει, θα βρούμε πολύ πιο φυσιολογικές αιτίες απ’ το να πούμε αφοριστικά απ’ την αρχή “σκοτώνει γιατί είναι κακός”.
Σκοτώνει και κλέβει επειδή δεν έχει να φάει.
Σκοτώνει και κλέβει επειδή έχει χρέη, που τα δημιούργησε επειδή έπεσαν έξω οι δουλειές του, ή επειδή παρασύρθηκε σε έξοδα, ή επειδή τον ξεγέλασαν κλπ.
Σκοτώνει και κλέβει επειδή θέλει πλούτη, δόξα και δύναμη, γιατί όταν ήταν μικρός τον καταπίεζαν, πέρασε φτωχά και με στερήσεις κλπ.
Προσοχή, δεν δικαιολογούμε αλλά αιτιολογούμε.
Σκοτώνει επειδή είναι στον πόλεμο και πρέπει να υπερασπίσει τη ζωή του.
Σκοτώνει γιατί δεν μπορεί να ελέγξει τα νεύρα του και την οργή του.
Το να σκοτώνεις στις κοινωνίες μας, είναι “κακό”, επειδή αν όλοι σκοτώναμε έτσι για πλάκα, δεν θα λειτουργούσαν οι κοινωνίες μας.
Το “καλό” και το “κακό” είναι ηθικοί κανόνες που τους φτιάξαμε, σαν ανθρωπότητα, γιατί έτσι εξυπηρετούν καλύτερα τα συμφέροντά μας.
Άλλωστε το καλό και το κακό κάθε εποχή, αλλά και σε διαφορετικά κοινωνικά στρώματα διαφέρουν.
Το να σκοτώνεις λοιπόν, για οποιοδήποτε λόγο, είναι “κακό”.
Οι αιτίες, όμως, που σε οδήγησαν να σκοτώσεις είναι άλλο πράγμα.
Δεν μπορεί να είναι η αιτία το ίδιο το “κακό”, απλά το αποτέλεσμα είναι “κακό”.
Να κι άλλο αναποδογύρισμα!
Προσέξτε όμως.
Για να καταλάβουμε ποιο είναι πραγματικά το αίτιο και ποιο το αποτέλεσμα, θα πρέπει να εφαρμόσουμε μια τακτική με το μυαλό μας:
τη λέμε “ανάλυση”.
Έχουμε ένα γεγονός.
Το αναλύουμε συνεχώς, το κάνουμε “πενηνταράκια”, όπως λέμε, αλλά δεν μένουμε εκεί.
Μετά το ξαναπιάνουμε, το ξανασυνθέτουμε το γεγονός και το βλέπουμε όπως ακριβώς ήταν στην αρχή, αλλά με την εξής διαφορά:
τώρα το καταλαβαίνουμε πολύ πιο βαθιά, γιατί το “σπάσαμε” σε όσο πιο μικρά κομματάκια γίνεται, τα καταλάβαμε ένα-ένα και μετά, πάλι αρχίσαμε να το ξαναφτιάχνουμε το παζλ, σιγά-σιγά καταλαβαίνοντας την κάθε κίνησή μας, ώσπου να φτάσουμε στο αρχικό γεγονός πάλι.
Το οποίο ίδιο είναι, αλλά τώρα το καταλαβαίνουμε πιο καλά, έχουμε μια πιο σφαιρική εικόνα στο μυαλό μας.
Είναι σαν τους πουαντιγιστικούς πίνακες, πίνακες δηλαδή που έκαναν οι ζωγράφοι με εκατομμύρια μικρές κουκίδες χρώματος όπως αυτόν εδώ.
*
George Seurat
*
Από μακρυά άμα το δούμε βλέπουμε απλά ένα θαλασσινό τοπίο.
Άμα κοιτάξουμε πιο κοντά, θα δούμε τις εκατομύρια χρωματιστές κουκίδες.
Αν πάμε πολύ κοντά, θα βλέπουμε τις κουκίδες αλλά δεν θα μπορούμε να δούμε το έργο σαν σύνολο.
Αν απομακρυνθούμε τώρα πάλι, θα ξαναδούμε το θαλασσινό τοπίο όπως ήταν στην αρχή, αλλά πλέον θα ξέρουμε ότι είναι ένα αρμονικό πλήθος από κουκίδες.
Και στην αρχή και στο τέλος, την ίδια εικόνα βλέπουμε αλλά στη δεύτερη περίπτωση, έχουμε μια διαφορετική ποιοτικά αίσθηση.
Η αιτία λοιπόν που βλέπουμε το θαλασσινό τοπίο, είναι ότι υπάρχουν κάποια εκατομύρια κουκίδες που τοποθετήθηκαν με τέτοιο τρόπο.
Το θαλασσινό τοπίο δηλαδή είναι το αποτέλεσμα αυτής της συγκεκριμένης τοποθέτησης των κουκίδων.
Θα’ ταν χαζό να λέγαμε ότι το θαλασσινό τοπίο “αποτελείται” από κουκίδες, λες και το θαλασσινό τοπίο είναι η αιτία ύπαρξης των κουκίδων. Αντίστροφα, οι κουκίδες είναι η αιτία ύπαρξης του θαλασσινού τοπίου.
Πολλά πράγματα στη ζωή, τα καταλαβαίνουμε πρώτα με τη γενική τους εικόνα που έχουμε γι’ αυτά.
Αν μείνουμε μόνο μ’ αυτή την εικόνα, την αρχική εντύπωση, σημαίνει ότι δεχόμαστε μοιρολατρικά το πράγμα ή το γεγονός χωρίς να προσπαθούμε να το καταλάβουμε.
Όταν προσπαθούμε να το καταλάβουμε, το “σπάμε” -με το μυαλό μας πάντα- σε μικρά κομματάκια, επειδή είναι πιο εύκολο να καταλάβουμε πιο μικρά και πιο απλά πράγματα.
Αν μείνουμε σ’ αυτά όμως κάνουμε λάθος, γιατί αυτά είναι μόνο μέσα στο μυαλό μας, ενώ στην πραγματικότητα είναι συστατικά ολόκληρου του πράγματος, σαν όλο.
Πρέπει λοιπόν τώρα να το ξανασυνθέσουμε, ή αλλιώς να συνδέσουμε με το μυαλό μας το σύνολο με τα κομματάκια του κι έτσι να το καταλάβουμε ολόπλευρα.
*
Επειδή έχουμε τη αρχική αίσθηση των πραγμάτων, έτσι όπως αντανακλώνται μες στο μυαλό μας, κάνουμε το λάθος να θεωρούμε την αρχική αίσθησή μας ως αιτία.
Κι επειδή στη διαλεκτική δεν μιλάμε ΠΟΤΕ στατικά, το αρχικό αυτό πράγμα που είναι σε διαρκή κίνηση και μεταβολή, και σε αλληλεπίδραση με άλλα πράγματα, αν καταφέρουμε και τα λάβουμε όλα αυτά υπόψη, είμαστε πολύ κοντά στο να εξηγήσουμε καλύτερα την πραγματικότητα.
Αυτός είναι ο διαλεκτικός υλισμός.
Όσο προχωράμε στα ποστ, τόσο περισσότερο θα εξηγούμε αυτό το φαινόμενο της αντιστροφής. […]
—————————————————————————————————————————————————————————————————————
[…] Ο Χέγκελ (Georg Wilhelm Friedrich Hegel 1770-1831) θεωρείται ο πατέρας της σύγχρονης διαλεκτικής.
Προσοχή: της διαλεκτικής μόνο.
Ο Χέγκελ ήταν ο εισηγητής, ας πούμε, μιας πολύ μεγάλης φιλοσοφικής σχολής, του διαλεκτικού ιδεαλισμού,
και απ’ αυτόν πήραν ο Μαρξ κι ο Ένγκελς τη διαλεκτική.
Η Γερμανία, τότε μεταξύ 18ου και 19ου αιώνα ήταν κορυφαία στις θεωρητικές επιστήμες και τη φιλοσοφία.
Δεν είναι τυχαίο ότι όλο το 18ο και 19ο αιώνα η Γερμανία έβγαλε ίσως τους μεγαλύτερους φιλοσόφους που, αυτά που είπαν, επηρεάζουν τους φιλοσόφους μέχρι και σήμερα.
Η Γερμανία τότε ήταν σαν την αρχαία Ελλάδα που έβγαλε τους θεμελιωτές της φιλοσοφίας και των επιστημών.
Η εποχή εκείνη ήταν ταραγμένη, γίνονταν αναταραχές και επαναστάσεις εδώ κι εκεί με πιο σημαντική την μεγάλη Γαλλική Επανάσταση.
Ήταν η εποχή που οι μεγάλες αυτοκρατορίες ήταν στα τελευταία τους μιας και δεν μπορούσαν άλλο να υπάρχουν μ’ αυτή τη μορφή.
Τότε άρχισαν να γίνονται τα σύγχρονα αστικά κράτη λίγο πολύ με τη μορφή που τα ξέρουμε σήμερα, δηλαδή καπιταλιστικά.
Όταν γίνονται τέτοιες μεγάλες αλλαγές στην κοινωνία, αλλάζουν και τα μυαλά των ανθρώπων, και οι επιστήμες και η φιλοσοφία, φυσικά. […]
Η φιλοσοφία είχε εξελιχτεί πολύ, την εποχή που ασχολήθηκε ο Χέγκελ με τα εν λόγω θέματα.
Κι αυτό γιατί άλλαζε η κοινωνία, περνούσε σε ένα διαφορετικό επίπεδο οργάνωσης, τον καπιταλισμό.
*
Ο πιο γνωστός μεγάλος πριν τον Χέγκελ (Georg Wilhelm Friedrich Hegel 1770-1831) ήταν ο Καντ (Immanuel Kant, 1724-1804).
Τον Καντ τον εξέλιξαν ο Φίχτε κι ο Σέλλινγκ, άλλοι δυο μεγάλοι Γερμανοί φιλόσοφοι, που συμπλήρωσαν σε κάποια σημεία τον Καντ.
Μην ξεχνάμε, όλοι αυτοί είναι ιδεαλιστές.
Ο Χέγκελ “πάτησε” πάνω στους Φίχτε και Σέλλινγκ, “ξεπέρασε” τον Καντ και παρουσίασε ένα ολοκληρωμένο λογικό σύστημα φιλοσοφίας, τον διαλεκτικό ιδεαλισμό με απόψεις για τα πάντα:
το κράτος, την κοινωνία, την ιστορία, τη γνώση, τη νόηση.
Το πιο σημαντικό μέρος της φιλοσοφίας του ήταν η θεμελίωση της διαλεκτικής μεθόδου.
Με απλά λόγια, ο Χέγκελ έδειξε πώς ακριβώς σκέφτεται το ανθρώπινο μυαλό, το πώς λειτουργεί η φύση, η σκέψη, όλα.
Αυτό που τον έκανε ιδεαλιστή, ήταν ότι “πατούσε” πάνω σε όλη την κυρίαρχη, ας το πούμε, σκέψη των προηγούμενων εποχών, θεωρούσε δεδομένο ότι υπάρχει θεός και δυνάμεις ανώτερες πνευματικές και τέτοια.
Ο Χέγκελ βέβαια σαν προοδευτικός που ήταν δεν έλεγε “θεός” αλλά “παγκόσμιο πνεύμα”.
Αυτό ήταν το κοινό υπόστρωμα στα πάντα και την ύλη τη θεωρούσε κατώτερη, άψυχη, κατευθυνόμενη απ’ αυτό το παγκόσμιο πνεύμα∙
που δεν πρέπει να το φανταζόμαστε έτσι, αλλά κάτι σαν τη συλλογική συνείδηση των ανθρώπων ενωμένη με τους νόμους της φύσης, σε μια ενότητα που προϋπήρχε του ανθρώπου.
*
Ο Χέγκελ είχε υποστηρικτές και μαθητές, “αριστερούς” και “δεξιούς”.
Στους “αριστερούς” ήταν ο Φόιερμπαχ (Ludwig Andreas Feuerbach, 1804-1872) που το γύρισε στον υλισμό αλλά δεν τελειοποίησε τη φιλοσοφία του, είχαν μείνει κάποια ιδεαλιστικά στοιχεία απ’ το δάσκαλό του που δεν μπόρεσε να τα ξεπεράσει.
*
Τότε ήταν που ήρθαν ο Μαρξ κι ο Ένγκελς.
Αφού είδαν ότι ο ιδεαλισμός έχει άλυτα αδιέξοδα στο να εξηγήσει κάποια ιστορικά φαινόμενα κλπ. “αναποδογύρισαν” το σύστημα αυτό, το στήριξαν στα πόδια του, στην ύλη και το ΄καναν διαλεκτικό υλισμό.
Φυσικά, δεν είναι τόσο απλό όσο ακούγεται, έβγαλαν τα μάτια τους στο διάβασμα για να καταλάβουν την κοινωνία, τη φύση, τον τρόπο που σκεφτόμαστε.
Ιδιαίτερα ο Μαρξ που έκατσε και μελέτησε την πολιτική οικονομία και μέσα από κει είδε το πως διαμορφώνονται οι κοινωνίες με βάση το πώς παράγουν, έκανε πολύ μεγάλα βήματα στην υλιστική κατανόηση των πραγμάτων.
Και μετά απ’ αυτούς, μερικοί βοήθησαν στο να εξελιχτεί αυτό το φιλοσοφικό σύστημα.
Σημαντικές υπηρεσίες προσέφερε ο Λένιν, ο ηγέτης της Οκτωβριανής Επανάστασης και των μπολσεβίκων.
Αυτός μελέτησε κάποια φιλοσοφικά ρεύματα στις αρχές του 20ού αιώνα, ξεσκέπασε τις αδυναμίες τους, τις ασυνέπειές τους και τον κρυφο-ιδεαλισμό τους (Υλισμός και Εμπειριοκριτικισμός, 1908).
Κι εδώ καταλήγουμε: είδαμε πώς λειτουργεί η διαλεκτική, μέσα από το σχήμα θέση-αντίθεση-σύνθεση.
Πώς ένα πράγμα έχει το ίδιο μέσα του την αιτία που θα το ανατρέψει και θα το μεταβάλλει σε κάτι άλλο.
Είδαμε πώς και γιατί η ύλη είναι πιο μπροστά από το πνεύμα, αφού όλ’ αυτά που γεννάει το μυαλό μας είναι προϊόντα του υλικού εγκεφάλου μας.
*
Τι έγινε λοιπόν με τον ιδεαλισμό του Χέγκελ; ήταν τότε που ο ιδεαλισμός έπιασε κορυφή, στο υψηλότερο στάδιό του.
Και τότε ο Μάρξ, τον αναποδογύρισε και τον μετέτρεψε σε κάτι άλλο, και μάλιστα στο ΑΝΤΙΘΕΤΟ του, τον (διαλεκτικό) υλισμό.
Ο ιδεαλισμός του Χέγκελ που ήταν ένας εξελιγμένος ιδεαλισμός, είχε μέσα του το στοιχείο που τον ανέτρεψε: τη διαλεκτική.
Κι εδώ είναι το πιο σπουδαίο σχετικά με το διαλεκτικό υλισμό: είναι η μόνη θεωρία που ερμηνεύει τον εαυτό της!
Για σκεφτείτε το λίγο.
Ο διαλεκτικός υλισμός σαν εργαλείο, μας εξηγεί πώς και γιατί εμφανίστηκε ο διαλεκτικός υλισμός στην ιστορίας της φιλοσοφίας γενικά, κάτι που δεν μπορεί να το κάνει καμμιά άλλη φιλοσοφική ή επιστημονική θεωρία.
—————————————————————————————————————————————————————————————————————
Ερωτήσεις & προβληματισμοί
6 Σχόλια
Δεν καταλαβαινω… Αφου η διαλεκτικη ανετρεψε τον διαλεκτικο ιδεαλισμο γιατι να μην ανατρεψει και τον διαλεκτικο υλισμο καποια στιγμη;
Ειμαι ασχετος οποτε δειξε κατανοηση αν ειναι ηλιθια η απορια μου. χα!
04/04/2011 στις 12:58 μμ
Καθόλου ηλίθια Erric! Ότι κάποια στιγμή θα εξελιχτεί και γίνει κάτι άλλο, αυτό είναι το μόνο σίγουρο. Στη φάση που είμαστε, δεν μπορούμε να ξέρουμε, ή να προβλέψουμε πώς θα εξελιχτεί αυτό το σύστημα. Μπορεί μάλιστα όταν συμβεί να μην το αναγνωρίσουμε αμέσως και να το αρνηθούμε αρχικά! Και να λέμε, όχι αυτά είναι διαστρέβλωση και τέτοια, να γίνουμε δηλαδή δογματικοί. Πρέπει να είμαστε ανοιχτόμυαλοι, αλλά κι απ την άλλη να μην παρασυρόμαστε απ’ το τι λέει ο ένας κι ο άλλος. Συνήθως οι μεγάλες αλλαγές στη συνείδηση (όλης της ανθρωπότητας συνολικά, αυτά που είπε ο Χέγκελ κι ο Μάρξ δεν αντιπροσωπεύουν μόνο τους ίδιους αλλά συνολικά την ανθρώπινη σκέψη) γίνονται όταν γίνονται κοσμοϊστορικές αλλαγές και έρχονται στην επιφάνεια μερικά χρόνια μετά.
04/04/2011 στις 2:52 μμ
Συγχαρητήρια για την αξιόλογη προσπάθειά σου να γίνει ο διαλεκτικός υλισμός προσβάσιμος σε όσους θέλουν να έλθουν σε επαφή μαζί του. Εδώ θα προβάλλω ορισμένες ενστάσεις.
-Για λόγους που δεν είναι του παρόντος να αναφέρω, αλλά νομίζω θα τους υποψιαστείς (ιστορικοί και επιστημονικοί), ίσως ο όρος ”ιστορικός υλισμός” είναι προτιμότερος (πάνω σε αυτό βλέπε στο διαδίκτυο, Lucien Seve, ”εισαγωγή στην μαρξιστική φιλοσοφία”.
-Η κατηγορία που-δικαίως κατά την γνώμη μου- μας απαγγέλουν, είναι ότι αν ο διαλεκτικός υλισμός είναι απλώς ”αντίθετο” του ιδεαλισμού του Χέγκελ, παραμένει ιδεαλισμός, με την εξής έννοια. Όλα εναπόκεινται στην ανάπτυξη της οικονομικής βάσης (ουσία όπως θα έλεγε ο Χέγκελ της κοινωνίας), ενώ οι άλλες σφαίρες είναι απλώς επιφαινόμενα της παραγωγής (οινονομισμός-ντετερμινισμός). Έτσι, ακόμα και αναποδογυρισμένο αυτό το σύστημα, παρουσιάζει τελολογία, απλώς αυτή βρίσκεται στην οικονομική βάση. Και ενώ ξέρω πως οι σοβαροί μαρξιστές θα επισημάνουν την ανάδραση κτλ του εποικοδομήματος, δεν αρκεί να λέμε ότι ο διαλεκτικός υλισμός είναι αναποδογυρισμένη η διαλεκτική του Χέγκελ, όπως έγραψε ο Κάρολος στο εισαγωγικό σημείωμα στο ”Κεφάλαιο”. Η μέθοδος δεν γυρίζει τούμπα, αλλά μετασχηματίζεται υλιστικά. Η ανεστραμμένη όψη του Α είναι απλώς το Α με αντίθετο πρόσημο.Αυτό το θέμα θα απασχολήσει όλες τις επόμενες γενιές μαρξιστών.
-Ο φίλος παραπάνω έπιασε φλέβα με το ερώτημά του. Ο διαλεκτικός υλισμός (υλιστική διαλεκτική/ιστορικός υλισμός) θα ανατρέψει τον εαυτό του. Όμως για την ανατροπή αυτή, την άρση σε ένα ανώτερο επίπεδο, αρκεί να είμαστε ανοιχτόμυαλοι, ή η άρση θα είναι διαλεκτική, δηλαδή άρση της διαλεκτικής της ίδιας βάσει της μεθόδου της διαλεκτικής?Το θέμα χωρά πολλή συζήτηση. Ο Ένγκελς είχε πει ότι σε κάθε μεγάλη επιστημονική ανακάλυψη, η διαλεκτική πρέπει να αναθεωρεί την μέθοδό της. Αυτό δεν νομίζω ότι το έχουμε κάνει από την εποχή του, και πολλές ανακαλύψεις έγιναν…
22/04/2011 στις 6:17 μμ
Ευχαριστώ για τα καλά λόγια. Οι παρατηρήσεις δεκτές, για τη χρήση του όρου δεν είναι δουλειά μου να πω, αυτό θα βγει με τα χρόνια πώς τελικά πρέπει να το λες. Χρησιμοποιώ τον όρο που κι εγώ αρχικά έμαθα κι αν αυτό συνεπάγεται κάποια αλλοίωση της ουσίας της θεωρίας αυτής, δέχομαι τις όποιες παρατηρήσεις.
Το ερώτημα αυτό του φίλου πέρασε κι απ’ το δικό μου μυαλό. Δεν τολμώ να το αγγίξω, χαίρομαι όμως που ακούω να περνάει απ’ το μυαλό κάποιου. Το πρώτο πράμα που σκέφτομαι πάνω σ’ αυτό είναι η γνωστή ρήση του Μαρξ ότι η κοινωνία καλείται να λύσει κάποιο πρόβλημα, μόνο όταν έχουν ωριμάσει οι υλικοί όροι επίλυσής του. Και τα τελευταία λόγια που είπες, σημαίνουν ακριβώς αυτό. Εδώ νομίζω ότι η εξέλιξη, η ανάπτυξη της θεωρίας, που είναι πια ένα πολύ σύνθετο ζήτημα, μέσα από συλλογική επεξεργασία θαρρώ ότι μπορεί να γίνει
23/04/2011 στις 2:05 πμ
Χαιρετώ. Είμαι μεταπτυχιακός φοιτητής φιλοσοφίας και μαρξιστής. Αγαπητέ Diamat, γράφεις: “ο διαλεκτικός υλισμός είναι η μόνη θεωρία που ερμηνεύει τον εαυτό της”. Η ιδέα είναι πολύ ενδιαφέρουσα. Όμως, τα λίγα λόγια με τα οποία κλείνεις δεν επαρκούν για να αποσαφηνίσουν το νόημά της. Σου ζητώ να εξηγήσεις όσο πιο καλά (και τούτο κάθε άλλο παρά απλοϊκά σημαίνει) μπορείς την ιδέα αυτή. Αν υπάρχουν σχετικές αναφορές των Μαρξ-Ενγκελς θα σου ήμουν ευγνώμων αν με παρέπεμπες σε αυτές.
Κατι ακόμη. Ο Ονειρμός παραθέτει από μνήμης μια παρατήρηση του Ένγκελς. Γράφει συγκεκριμένα: “Ο Ένγκελς είχε πει ότι σε κάθε μεγάλη επιστημονική ανακάλυψη, η διαλεκτική πρέπει να αναθεωρεί την μέθοδό της”. Ο Ένγκελς (παραθέτω κι εγώ από μνήμης) είχε πει πως έπειτα από κάθε νέα επιστημονική ανακάλυψη ο υλισμός είναι αυτός που πρέπει να αλλάζει μορφή. Εκτός και αν θεωρούμε ότι η διαλεκτική κατανόηση δεν αντανακλά την διαλεκτική της πραγματικότητας. Αυτό που μπορεί να γίνει, ωστόσο, είναι να κατανοήσουμε εμείς οι ίδιοι καλύτερα την διαλεκτική, μιας και η αντανάκλασή της στην ανθρώπινη νόηση απαιτεί την ανθρώπινη δραστηριότητα. Όσο πιο χαμηλή είναι η δεύτερη τόσο φτωχότερη είναι η πρώτη. Επιπλέον, ο άνθρωπος της αταξικής-κομμουνιστικής κοινωνίας, παρότι δε θα αποτελεί απλή εξέλιξη του σημερινού ανθρώπου, αλλά ανελικτική υπερβασή του, δηλαδή θα έχει άλλο τυπο συνείδησης, ωστόσο, αυτός ο τύπος συνείδησης θα έχει καταργήσει τις μορφές συνείδησης που έχει ο σημερινός άνθρωπος (ηθική, δίκαιο κλπ). και αυτή η αλλαγή της συνείδησης θα έχει γίνει ακριβώς πάνω στη βάση της αλλαγής της μορφής της υλιστικής αντίληψης της πραγματικότητας, απελευθερώνοντας έτσι τη διαλεκτική αντανάκλαση που δέσμευαν οι προηγούμενες μορφές συνείδησης. Αυτό μας λέει ο Μαρξ (βλ. πχ Μανιφέστο) και ο Ένγκελς (στην προαναφερθείσα και διορθωμένη αναφορά). και προς αποφυγήν παρεξηγήσεων, δεν υποστηρίζω ότι ο τύπος συνείδησης του ανθρώπου της αταξικής-κομμουνιστικής κοινωνίας θα είναι και ο τελευταίος τύπος συνείδησης! Ποιος μπορεί να ξέρει όμως τι θα επακολουθήσει; Η επιστημονική πρόβλεψη είναι πάντοτε ιστορικά προσδιορισμένη, ειδεμή παύει να είναι επιστημονική πρόβλεψη και γίνεται μεταφυσική φαντασιοκοπία!
Θα συμφωνήσω με τον Ονειρμό όταν παρατηρεί πως η αλλαγή μορφής του υλισμού (και όχι ανανέωσης της διαλεκτικης μεθόδου) δεν έχει ακολουθήσει τις εξελίξεις της επιστήμης. Αν και είναι κάπως υπερβολικό και άδικο να υποστηρίζει πως κάτι τέτοιο έχει να συμβεί από την εποχή του Ένγκελς. Εκτός και αν παραβλέψουμε την αποφασιστική συνεισφορά του Λένιν… Ή και τα φιλοσοφικά πορίσματα διαφόρων μαρξιστών επιστημόνων, τα οποία, ωστόσο, δεν συστηματοποίησαν, με συνέπεια να μην απελευθερώσουν τη νοηματική δυναμική τους.
Αναμένω εναγωνίως απάντηση στο αρχικό ερώτημά μου.
05/09/2011 στις 7:04 μμ
Διορθώστε: εκεί που γράφω “υλιστική αντανάκλαση της πραγματικότητας” έπρεπε να γράψω “υλιστική αντίληψη της πραγματικότητας”. Το πνεύμα μου, ωστόσο, νομίζω πως είναι σαφές.
05/09/2011 στις 7:12 μμ
*
Τη συνέχεια της συζήτησης μπορείτε να την παρακολουθήσετε εδώ>>
*
Πηγή όλων των άρθρων της παρούσας ανάρτησης:
το πολύ ενδιαφέρον ιστολόγιο http://dialecticmaterialism.wordpress.com
******************************************************************************************************************************************
BlackMediterraneanPirate
Σύντομος Σύνδεσμος wp.me/pPn6Y-bei
Σχολιαστές Χωρίς Σύνορα COMMENTATORS WITHOUT FRONTIERS Comentadores SIN FRONTERAS 
Πρακτικά, όλα αυτά, για εμάς τους καθημερινούς ανθρώπους, που δεν είμαστε ειδικοί στο θέμα, σημαίνουν πάνω κάτω τα εξής:
Οι βασικοί αντίπαλοι είναι ο ιδεαλισμός και ο υλισμός. Η διαμάχη είναι αρχαιότατη. Δισχιλιετής. Και έχει να κάνει με το πως ο άνθρωπος προσλαμβάνει την πραγματικότητα και πως την εξηγεί.
Ο ιδεαλισμός εξηγεί τον κόσμο με βάση ακίνητες θεμελιώδεις αρχές και αξιώματα. Για παράδειγμα οι ιδέες-πρότυπα ή κάποιες ανώτερες θεϊκές δυνάμεις. Ολα αυτά, δυνάμεις και ιδέες, βρίσκονται έξω από τον κόσμο. Και γεννούν τον κόσμο και τα αντικείμενα, λειτουργώντας είτε ως πρότυπα, είτε ως δημιουργοί. Επίσης αυτές οι εξώ-κοσμες δυνάμεις λειτουργούν ως οι αιτίες κίνησης του κόσμου και της πραγματικότητας.
Ο υλισμός εξηγεί τον κόσμο με βάση την ύλη. Θεωρεί οτι ο κόσμος πλάθεται και υπάρχει αφεαυτού. Από μονάχος του. Δεν υπάρχουν ούτε πρότυπα-ιδέες, ούτε ανώτερες θεϊκές δυνάμεις-όντα που τον δημιουργούν και τον κινούν. Τα πάντα είναι ύλη σε διάφορες μορφές-παραλλαγές. Η κίνηση της ύλης συμβαίνει για δικούς της προσωπικούς λόγους (λογαριασμό θα μας δώσει -λολ).
Η διαλεκτική τώρα είναι η μέθοδος. Είναι σαν μια βασική συγκολλητική ουσία. Κάτι σαν το λουκούμι στο μπισκοτολούκουμο. Εχει τον ρόλο της, που είναι σημαντικός, και κυρίως ενδιαφέρεται να εξηγήσει τις ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ αυτής της πραγματικότητας, την κατασκευή και προέλευση της οποίας ο ιδεαλισμός και ο υλισμός αναθέτουν, όπως είδαμε, σε διαφορετικό εργολάβο.
Είναι λοιπόν μια μέθοδος η διαλεκτική. Που βασικά μας λέει το εξής: Η μοίρα αυτού του κόσμου είναι η κίνηση και η αλλαγή. Οτιδήποτε σταθεροποιηθεί για μια στιγμή (θέσις) δημιουργεί εξαιτίας αυτής της σταθεροποίησης, τις προϋποθέσεις για να εμφανιστεί ο αποσταθεροποιητικός του εχθρός (αντίθεσις). Και ο αναπόφευκτος καβγάς αυτών των δυο, δημιουργεί την κίνηση του κόσμου, καθώς μετά τον καβγά ακολουθεί μόνοιασμα (σύνθεσις) που είναι μια νέα σταθεροποίση (θέσις) και φτου κι απ’ την αρχή.
Ακόμα πιο πρακτικά, για να ρθουμε στην πολιτική και στην οικονομία…
Ο ιδεαλισμός ταιριάζει σε συστήματα ιεραρχημένα. Λίγο πολύ εξουσιαστικά. Που θέτουν στην κορυφή κάποια ακίνητη αρχή από την οποία απορρέουν τα πάντα. Τον βασιλιά. Τις αγορές. Τον θεό. Τον νόμο. Καθαρά και ξάστερα πράματα. Νοικοκυρεμένα. Ησυχία, τάξις και ασφάλεια.
Ο υλισμός είναι δημοκράτης. Δεν έχει ούτε ιερό, ούτε όσιο (λολ). Ούτε βασιλιά και νόμο ακλόνητο. Δεν υπάρχει ακίνητη αρχή. Ολα αλλάζουν, παραλλάζουν κι αλαλάζουν. Και τους νόμους του, τους φτιάχνει μόνος του. Hand-made. Δεν τους παίρνει ούτε από τον βασιλιά, ούτε από τον θεό.
Σαν διαλεκτικός υλισμός θεωρεί πως δεν υπάρχει άσπρο και μαύρο. Δηλαδή υπάρχει, αλλά όχι τόσο χοντροκομμένα. Υπάρχουν τα δύο άκρα, το άσπρο και το μαύρο, σαν εννοιολογικό δίπολο, του οποίου οι πόλοι ορίζουν τις ενδιάμεσες ποιότητες-εντάσεις. Προχωρώντας από το ένα άκρο προς το άλλο λέμε οτι κάποια στιγμή πηγαίνοντας από τόνους του γκρι προς το λευκό, γίνεται το «διαλεκτικό άλμα», δηλαδή συγκεντρώνεται η κρίσιμη μάζα, ώστε να θεωρήσουμε πως πλέον είμαστε στην «περιοχή» του λευκού. (Οκ, καλή ιδέα, αλλά δεν έχει διαπλανητική εφαρμογή. Στην εγκυμοσύνη για παράδειγμα, δεν υπάρχει …ολίγον έγκυος -λολ).
Σαν ιστορικός υλισμός βάζει σαν πρώτο στοιχείο της κίνησης της ιστορίας (και της κοινωνίας) την παραγωγή και την αναπαραγωγή της ζωής. Και ότι σχετίζεται με αυτές. Δηλαδή την παραγωγή των μέσων που συντηρούν την ανθρώπινη ζωή (τροφή, ένδυση, κατοικία, εργαλεία). Και την «παραγωγή» των ίδιων των ανθρώπων. Την αναπαραγωγή δηλαδή, όπως λέει κι ο Ενγκελς (αν και τελευταία φορά που το κοίταξα, ο έλληνας μεταφραστής του διαφωνούσε με τον Ενγκελς, που τολμά και βάζει δηλαδή κοντά κοντά την αναπαραγωγή του είδους και την παραγωγή των μέσων συντήρησης, σαν τους όρους που καθορίζουν την κοινωνική και την ιστορική εξέλιξη.)
Θραξ Αναρμόδιος
πολυ ωραιο, μονο λιγο μεγαλο 🙂
Συγχαρητηρια για το άρθρο σου. Θα ήθελα να σε ρωτήσω αν μπορείς να μου προτείνεις κάποια βιβλία με θέμα τους τον διαλεκτισμό και την εξέλιξη του! Καθώς και κάποιο πιο συγκεκριμένο ως προς την Μαρξιστική θεωρία. Σε ευχαριστω!
Αγαπητέ μας φίλε Manos Serifios, σ’ ευχαριστούμε για τα καλά σου λόγια. Θα σου προτείναμε ν΄απευθύνεις τόσο τα συγχαρητήρια, όσο και τα ερωτήματα στο ιστολόγιο http://dialecticmaterialism.wordpress.com απ΄όπου προέρχεται και το εξαιρετικό, ομολογουμένως, άρθρο. Εμείς απλώς το αλιεύσαμε & το αναδημοσιεύσαμε. Ωστόσο, κάποιος άλλος συνεργάτης ή φίλος ή αναγνώστης που θα δει το συγκεκριμένο σχόλιο, μπορεί να σου προτείνει κι εδώ κάτι σχετικό & ενδιαφέρον.
Με εκτίμηση,
BlackMediterraneanPirate
Ο διαλεκτικος υλισμος εκτος απο τους μαρξιστες φιλοσοφους,απο ατομικους φιλοσοφους υιοθετηθηκε?
Τα παντα ειναι ενεργεια και οχι υλη.Αρα ο διαλεκτικος υλισμος παει περιπατο.Τουλαχιστον απο ενα σημειο και μετα.