Βαλκάνια: Η Δυτική Φαντασίωση / Balcans I

http://wp.me/pPn6Y-mFr

Maria Todorova, Imagining the Balkans

«Ένα φάντασμα στοιχειωνει τον Δυτικό Πολιτισμό. Το Φάντασμα των Βαλκανίων»

Μαρία Τοντόροβα

Τα τελευταία χρόνια η βαλκανολογία έγινε της μόδας στη Δύση, καθώς ο «πολιτισμένος κόσμος» ένιωσε για μια ακόμη φορά σοκαρισμένος από την βαλκανική «βαρβαρότητα» των Γιουγκοσλαβικών πολέμων, κι επιστράτευσε μια ολόκληρη στρατιά ειδικών για να τη μελετήσουν.

Η προηγούμενη φορά που η «πολιτισμένη» Ευρώπη συγκλονίστηκε από τις βαλκανικές «φρικαλεότητες» ήταν την περίοδο των Βαλκανικών Πολέμων του 1912-13.

Άσχετα αν στους δύο Παγκόσμιους Πολέμους που ακολούθησαν η «πολιτισμένη» Ευρώπη αποκάλυψε με τον πιο ωμό τρόπο το δικό της φρικαλέο πρόσωπο –με τις εκατόμβες των χαρακωμάτων, τις μαζικές εκτοπίσεις, τους βομβαρδισμούς αμάχων και τη γενοκτονία λαών– η Δυτική προκατάληψη απέναντι στα Βαλκάνια συνεχίζει να υπάρχει, οδηγώντας τη χερσόνησό μας και τους λαούς της στην περιθωριοποίηση.

Απεχθανόμενη αυτή ακριβώς τη γκετοποίηση των Βαλκανίων η Μαρία Τοντόροβα, καθηγήτρια ιστορίας στο πανεπιστήμιο της Φλόριντας, επιχειρεί να προσδιορίσει το πως διαμορφώθηκε ανά τους αιώνες η ιδέα του «Βαλκανισμού» και του «απολίτιστου Βαλκάνιου» στην Ευρώπη και να αποδείξει ότι τα Βαλκάνια δεν είναι απόκλιση, ούτε εξαίρεση, αλλά κανονικό τμήμα της ευρωπαϊκής ιστορίας.

Ούτε τα εθνικιστικά μίση, ούτε η πολεμική βαρβαρότητα υπήρξαν ποτέ αποκλειστικό προνόμιο των Βαλκανίων.

Στο βιβλίο της Βαλκάνια: Η Δυτική Φαντασίωση (Imagining the Balkans είναι ο αγγλικός τίτλος) η βουλγαρικής καταγωγής Αμερικανίδα συγγραφέας και ακαδημαϊκός προσφέρει έναν εναλλακτικό «διανοητικό χάρτη» των Βαλκανίων.

Αναλύοντας τα δυτικά στερεότυπα και γενικώς την εικόνα των Βαλκανίων που εντυπώθηκε π.χ. μέσα από την ταξιδιωτική λογοτεχνία στη σκέψη και στο συλλογικό ασυνείδητο της Δύσης, η Μαρία Τοντόροβα επιχειρεί να αποδείξει ότι η εικόνα των Βαλκανίων είναι τεχνητή, μια κατασκευή, μια Δυτική φαντασίωση, την οποία ωστόσο φροντίζουν να συντηρούν και να αναπαράγουν και οι ίδιοι οι βαλκανικοί λαοί.

Για να μπορέσουν όμως τα Βαλκάνια να ζήσουν φυσιολογικά δεν αρκεί να απελευθερωθούν από το παρελθόν τους, αλλά κι από την υποτιμητική ταυτότητα που τους έχει προσδώσει η Δύση.

Τα Βαλκάνια δεν αρκεί μόνον να αποκρούσουν τους μειωτικούς χαρακτηρισμούς της Δύσης, αλλά και να αποδείξουν ότι η πολυμορφία και η πολυπολιτισμικότητά τους είναι δείγματα πλούτου και συνθετικής πνευματικής δύναμης και όχι μειονεκτήματα.

Η ιστορική επίγνωση μπορεί να βοηθήσει τους λαούς των Βαλκανίων να αυξήσουν την αυτοεκτίμησή τους.  

Βιβλιοπαρουσίαση: Γιώργος Στάμκος

[…]

Πηγή: Από το πολύ ενδιαφέρον Περιοδικό Ζενίθ – Το Περιοδικό του Νέου Ιδεαλιστικού Πολιτισμικού Ρεύματος  ( zenithmag.wordpress.com )

.

Advertisement