28 Ιουλίου 1794 – Η καρατόμηση του Μαξιμιλιανού Ροβεσπιέρου

Γράφει ο Παύλος

Στις 28 Ιουλίου 1794, ή σύμφωνα με το νέο επαναστατικό ημερολόγιο την 10η Θερμιδόρ του Έτους 2 (η νέα χρονολογία ξεκίνησε από το 1793 – τη χρονιά της Επανάστασης μέσα στην Επανάσταση), ο Μαξιμιλιανός Ροβεσπιέρος μαζί με τον Σαιν Ζυστ και 20 ακόμη συντρόφους τους θα οδηγηθούν στη λαιμητόμο. Είχαν συλληφθεί μόλις την προηγουμένη, με το αποκαλούμενο «Πραξικόπημα της 9ης Θερμιδόρ».

Σημειωτέον ότι  με το νόμο της 10ης Ιουνίου του 1794 (22 Πραιριάλ, του επαναστατικού ημερολογίου) είχε αφαιρεθεί από τους κατηγορουμένους το δικαίωμα της προσωπικής τους υπεράσπισης, στο όνομα της υπεράσπισης της Eπανάστασης, η οποία θεωρήθηκε ότι μπορούσε να βλαφτεί από χρονοβόρες δικαστικές διαδικασίες. Έτσι, ο νόμος αυτός οδήγησε τελικά στη γκιλοτίνα, χωρίς δίκη, τους ίδιους τους εμπνευστές του.

Μετά την εκτέλεση των 22, ακολουθούν και άλλες εκτελέσεις Ιακωβίνων και λίγους μήνες μετά, τον Νοέμβριο του 1794, διαλύεται και η ίδια η Λέσχη των Ιακωβίνων. Μ’ αυτό το τρόπο έληξε η Περίοδος της Τρομοκρατίας (έτσι αποκαλείται ιδίως η περίοδος Νοεμβρίου 1793 – Ιουλίου 1794) της Γαλλικής Επανάστασης, που ονομάστηκε έτσι λόγω των ακραίων κατασταλτικών μέτρων που ακολούθησε για να επιβληθεί. Πάντα στο όνομα της Δημοκρατίας και της Κοινής Σωτηρίας. Πρέπει να σημειωθεί ότι και ο ίδιος ο Ροβεσπιέρος αποδέχθηκε την ονομασία «Τρόμος» γι’ αυτή την Ιακωβίνικη δικτατορική κυριαρχία και χαρακτηριστικά προσπαθώντας να ορίσει τον Τρόμο θετικά έλεγε: «Ο Τρόμος δεν είναι τίποτα άλλο παρά η άμεση, αυστηρή και ανελαστική Δικαιοσύνη». Επίσης υποστήριζε ότι ο «οίκτος για τους εχθρούς της Δημοκρατίας ισοδυναμεί με προδοσία της Δημοκρατίας».

Ο Ροβεσπιέρος, οι Ιακωβίνοι και η Τρομοκρατία, δίχασαν έκτοτε την νεωτερική επαναστατική παράδοση, με δύο αντίθετες τάσεις: Την Ιακωβίνικη που τελικά την ενστερνίστηκαν ο επαναστατικός Μαρξισμός, οι Μπολσεβίκοι και γενικότερα ο αποκαλούμενος Μαρξισμός – Λενινισμός και κατά δεύτερον την αντιαυταρχική επαναστατική παράδοση. Στην δεύτερη ανήκει και ο αναρχισμός. Οι λεγόμενοι κλασικοί του Αναρχισμού – Προυντόν, Μπακούνιν, Κροπότκιν – κατήγγειλαν επανειλημμένα την Ιακωβίνικη αφήγηση και μάλιστα ο Προυντόν, από ένα σημείο και μετά και πάντως ήδη πριν το 1848, τάσσεται καθαρά εναντίον της βίας και της επανάστασης νοούμενης σαν ένα αιφνίδιο βίαιο γεγονός.

………………………………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Παρακάτω παραθέτω τρία χαρακτηριστικά, κατά τη γνώμη μου, ντοκουμέντα από εκείνη την εποχή:

1. Απόσπασμα από την ομιλία του Ροβεσπιέρου στην Συνταχτική, της 5ης Φεβρουαρίου 1794, όπου προσπαθεί να δικαιολογήσει τη βία εναντίον των «εχθρών της Επανάστασης»:

«Επιείκεια για τους μοναρχικούς, φωνάζουν κάποιοι, έλεος για τους εγκληματίες! Όχι! Έλεος υπάρχει για τους αθώους, υπάρχει για τους αδύναμους, υπάρχει για τους άτυχους, υπάρχει για την ανθρωπότητα. Η κοινωνία χρωστάει ασφάλεια μόνον στους σωστούς πολίτες, και τέτοιοι στην Δημοκρατία είναι μόνον οι δημοκρατικοί. Για την Δημοκρατία, οι μοναρχικοί και οι συνωμότες δεν είναι παρά ξένοι προς αυτήν, ή, σωστότερα, εχθροί της. Δεν είναι ο σκληρός αγώνας της Ελευθερίας κατά της τυραννίας συγκεκριμένος και αδιαίρετος; Δεν είναι οι ανάμεσά μας εχθροί σύμμαχοι όλων εκείνων των άλλων που επιτίθενται απέξω; Οι δολοφόνοι που διαλύουν την χώρα μας, οι συνομωσίες που εξαγοράζουν συνειδήσεις για να ακυρώσουν τις λαϊκές επιταγές, οι προδότες που τις πουλάνε, οι μισθοφόροι συντάκτες προκηρύξεων που στοχεύουν στο να εξευτελίσουν την λαϊκή υπόθεση, να σκοτώσουν την δημόσια αρετή, να υποδαυλίσουν την πυρά της ανταρσίας και να προετοιμάσουν την πολιτική αντεπανάσταση μέσα από την ηθική αντεπανάσταση, είναι άραγε λιγότερο ένοχοι ή λιγότερο επικίνδυνοι από τους τυράννους τους οποίους υπηρετούν;»

2. Να τι έγραψε ο Κοντορσέ* με αφορμή τη «γοητεία» που εξασκούσε ο Ροβεσπιέρος στις γυναίκες:

«Απορούν όλοι γιατί τόσες πολλές γυναίκες ακολουθούν τον Ροβεσπιέρο παντού, στο σπίτι του, στην Λέσχη των Ιακωβίνων, στηνΣυνέλευση, στην Λέσχη των Κορδελιέρων. Ο λόγος είναι απλός: η Επανάσταση δεν διαφέρει από Θρησκεία και εκείνος, ως μέγας αρχιερέας της, έχει τους αφοσιωμένους του, κηρύσσει, διαφωτίζει, οργίζεται, μελαγχολεί και είναι αυστηρός στα έργα του όσο και στα λόγια του. Εξαπολύει κεραυνούς ενάντια στους πλουτοκράτες και τους ισχυρούς, δαπανά ελάχιστα και οι ανάγκες του είναι μηδαμινές. Η αποστολή του αναπτύσσεται μέσα από τις ομιλίες του και σχεδόν πάντοτε ομιλεί. Έχει μαθητές που τον φρουρούν, δεν μοιάζει όμως με ιδρυτή Θρησκείας, αλλά περισσότερο με αιρεσιάρχη. Έχει πάντα στα χείλη του την θεότητα και την Πρόνοια και στέκει ως πρόμαχος των φτωχών και των αδυνάτων, έχοντας απεριόριστη επιρροή στις γυναίκες και στις παιδικές καρδιές, ενώ την τιμή και τον σεβασμό που του δείχνουν, τα δέχεται πάντοτε με ύφος σοβαρό«

* Ο Γιρονδίνος Κοντορσέ (μαθηματικός και φιλόσοφος – έγραψε το Σκιαγράφημα ιστορικού πίνακα των προόδων του ανθρώπινου πνεύματος) συνελήφθη και αυτοκτόνησε στη φυλακή (28 Μαρτίου 1794) για να μην οδηγηθεί στη γκιλοτίνα.

3.  Η ΣΚΗΝΗ ΤΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ. Στις 28 Ιουλίου 1794, ημέρα Δευτέρα, ο Ροβεσπιέρος, με τραυματισμένο και δεμένο το πηγούνι, από την προηγηθείσα κατά τη σύλληψη του απόπειρα αυτοκτονίας του, οδηγήθηκε στη λαιμητόμο, μαζί με 21 ακόμα συνεργάτες του. Η διαδρομή με το κάρο στο οποίο ήταν δεμένος, ήταν εξουθενωτική. Παιδιά έριχναν αίμα βοδιού στο σπίτι όπου έμενε, ένα φτωχικό σπίτι ενός ξυλουργού. Η πλατεία όπου είχε στηθεί η γκιλοτίνα, στο κέντρο του Παρισιού, ήταν ασφυκτικά γεμάτη από κόσμο.

Πρώτος εκτελέστηκε ο Σαιν Ζυστ, ανεβαίνοντας αγέρωχα και αμίλητος τα σκαλιά. Μόλις ήρθε η σειρά του Ροβεσπιέρου, ο δήμιος θέλησε να κολακεύσει το μαινόμενο πλήθος, ταλαιπωρώντας το μισητό πλέον τύραννο, αφαίρεσε με δύναμη τον επίδεσμο που συγκρατούσε την κάτω σιαγόνα του Ροβεσπιέρου. Τότε εκείνος έβγαλε μια κραυγή από τον ανυπόφορο πόνο του διαλυμένου του σαγονιού. Έπειτα, έλαβε χώρα η εκτέλεση. Απόλυτη σιγή απλώθηκε στο συγκεντρωμένο πλήθος. Ο συριγμός της γκιλοτίνας διαπέρασε σαν ψίθυρος το ψυχρό παρισινό δειλινό…  

 ………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Πηγές: Τα αναφερόμενα αποσπάσματα Ροβεσπιέρου και Κοντορσέ είναι από το βιβλίο του Βλάσση Ρασσιά «Λαιμητόμος Αρετή: Ροβεσπιέρος — Σαιν Ζυστ — Κουτόν», εκδόσεις «Ανοιχτή Πόλη», Αθήνα, 2007

Η σκηνή της εκτέλεσης είναι από την Βικιπαίδεια.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………..

5 σκέψεις σχετικά με το “28 Ιουλίου 1794 – Η καρατόμηση του Μαξιμιλιανού Ροβεσπιέρου

  1. Εξαιρετικό ormithiella…ΕΥΓΕ !!!

    Σε κάποιο σημείο λες: «Την Ιακωβίνικη που τελικά την ενστερνίστηκαν ο επαναστατικός Μαρξισμός……κατά δεύτερον την αντιαυταρχική επαναστατική παράδοση. Στην δεύτερη ανήκει και ο αναρχισμός.»
    Εγώ γιατί δε το βλέπω αυτό;…..Εγώ βλέπω τους καθ ημάς αναρχικούς απείρως πιο Ροβεσπιερίζοντες απ τους Μαρξιστές-Λενινιστές, ή ,μήπως πρόκειται τελικά για «αναρχικούς» ?

    • Πολλούς από «τους καθ ημάς αναρχικούς», οι λεγόμενοι κλασικοί του αναρχισμού θα τους είχαν περιλάβει πολύ άσχημα… Σε ένα κείμενο, που έχω έτοιμο, δείχνω τι θα έλεγε ο Κροπότκιν, παραθέτοντας χαρακτηριστικά αποσπάσματα, για τη απαράδεκτη συλλογική σιωπή του αναρχικού χώρου απένατι στα «γεγονότα της Θεσσαλονίκης». Λες και έχει γράψει γι’ αυτή τη περίπτωση…
      Αλλά τώρα, κατακαλόκαιρο, δεν θα το δημοσιεύσω μάλλον… Από φθινόπωρο…

  2. Δεν νομίζω πως έχουμε κάτι να διδαχθούμε από την ιστορία των επαναστάσεων, διότι έχουμε φθάσει ως κοινωνία πια στο σημείο εκείνο στο οποίο μάλλον δεν θέλουμε να διδαχθούμε τίποτε και από πουθενά. Εχουμε ήδη αρχίσει και μπαίνουμε πια σε αυτό το στάδιο, κατά το οποίο, όπως περιέγραψε και κάποτε ο Θουκυδίδης, ο ολιγαρχικός ιστορικός, ο μ@λ@κ@ς περνάει για ωραίος. Οχι βέβαια ακριβώς με τα λόγια αυτά.

    Δεν έχουμε λοιπόν να διδαχθούμε κάτι από την ιστορία των επαναστάσεων. Νομίζω κι από την ιστορία γενικώτερα. Ισως ακούγεται πικρό, αλλά τέτοια είναι η εκτίμησή μου. Στις μέρες μας περισσεύει η άγνοια, η οργή, ο φόβος και η απελπισία. Μα κυρίως η οργή. Αυτή η τεράστια οργή που είναι πάντα το προϊόν της αδικίας, των προσβολών και του άδικου εξευτελισμού. Και φυσικά και της προπαγάνδας.

    Και τελικά αυτή η οργή κι ο φόβος γίνεται η στέρεη βάση πάνω στην οποία χτίζονται λογής και λογής ολοκληρωτισμοί. Διότι η οργή και όλα μαζί τα υπόλοιπα είναι οι γονείς της βίας και της αφροσύνης. Βάζουν βέβαια και το χεράκι τους διάφορες και ποικίλες προπαγάνδες. Που στην δική μας περίπτωση προετοιμάστηκαν επιστημονικά και μεθοδικά για δεκαετίες. Και που φαίνεται να κόστισαν και πολύ χρήμα. Μια και οι «προοδευτικοί» επιστήμονες, καλλιτέχνες και διανοούμενοι, είχαν πάντα υψηλό κασέ. Από την εποχή του Βολταίρου ακόμα.

    Ο Mad Max Ροβεσπιέρος ήταν κάποιος που προέβλεψε την δικατορία και μάλιστα ήταν και αντίθετός της, πολύ καιρό πριν συμβεί στην γαλλική επανάσταση αυτή η δικτατορία. Προέβλεψε την δικτατορία καιρό πριν «βρεθεί στην ανάγκη» να την εφαρμόσει ο ίδιος. Για το καλό των συμπατριωτών του φυσικά.

    Ο Ροβεσπιέρος είχε το αντιεπαναστατό-μετρο στο χέρι, όπως μερικοί σήμερα έχουν το φασιστό-μετρο και το ρατσιστό-μετρο στο χέρι. Και με αυτό το δαιμόνιο εργαλείο ανακάλυπτε τους κρυμμένους αντεπαναστάτες και αστικόφρονες, και όσους ακόμα πήγαιναν ενάντια στην επαναστατική αρετή που γύρευε να εφαρμόσει, και τους έκοβε τα κεφάλια. Προς όφελος του συνόλου. Και προς τέρψιν του.

    Μέχρι που στο δραματικό φινάλε της ιστορίας του, το ίδιο αυτό εργαλείο έκοψε και το δικό του κεφάλι.

    Τελικά οι ένοπλες και αιματηρές επαναστάσεις ακολουθούν τυπικά το ίδιο θλιβερό μοτίβο. Σε κάποια φάση, ίσως και την τελική, επικρατεί η βιαιότερη και αιματηρότερη μερίδα, η οποία τελικά εγκαθιδρύει ένα καθεστώς, τις πιο πολλές φορές, όμοιο και χειρότερο από κείνο που είχε ανατρέψει. Και ξανά ο λαός στον ζυγό. Να δουλεύει και να τους τρεφει και πάλι. Ο λαός που όλοι του τάζουνε δημοκρατία, όλοι μα όλοι δεξιοί και αριστεροί, και όλοι του την αρνούνται.

    Η αδικία λοιπόν, ο φόβος και η απελπισία, μαζί με την άγνοια και την προπαγάνδα, οδηγούν στην οργή. Που χτίζει ολοκληρωτισμούς. Κάθε πλευράς. Παρότι, όπως νομίζουν ορισμένοι «που κοιμούνται απ’ αυτό το πλευρό», πως ο ολοκληρωτισμός έχει πλευρά. Δεν έχει. Είναι ολοκληρωτισμός και ολιγαρχία. Και βασίζεται πάντα στην βία.

    Μία από τις ρίζες αυτού του ολοκληρωτισμού, μα και της περιόδου της Τρομοκρατίας στην γαλλική επανάσταση, η οποία Τρομοκρατία είχε αρχιερέα τον κοντούλη κομψευόμενο Μαξιμιλιανό Ροβεσπιέρο, ήταν μια άτυπη ομάδα, πρόδρομος της Τρομοκρατίας, με την ονομασία Les Enrages. Οι υπερ-οργισμένοι θα λέγαμε σήμερα. Μερικοί τους μεταφράσανε «οι λυσσασμένοι» κι αλλού «οι τρελλοί». Είναι εκείνοι που έλεγαν πως αξίες όπως η ελευθερία και τα παρόμοια δεν έχουν νόημα όταν οι πλούσιοι κάνουν αυτό που κάνουν, και το οποίο φυσικά έκαναν από πάντα, στους συνανθρώπους τους.

    Αυτή είναι η λογική του ολοκληρωτισμού. Ακυρώνω το καλό και το αναστέλλω, επειδή εμφανίστηκε μια απειλή, ή εμφανίζω εγώ οτι εμφανίστηκε τώρα ξαφνικά μια απειλή κι ένας εχθρός. Και προτείνω την βία.

    Ξέρεις πόσοι τέτοιοι και μάλιστα και με «αποψάρα» που λέει και η μόνιμα οργισμένη και ερεθισμένη επαναστατικά Ξαναντού και άλλοι παρόμοιοι, κυκλοφοράνε κι εδώ μέσα και μάλιστα εμφανίζονται και πολύ σπουδαγμένοι περί τα προοδευτικά;

    Μέτρα τους.

    Θραξ Αναρμόδιος

Αφήστε απάντηση στον/στην ΤΟ ΠΙΤΣΙΡΙΚΙ Ακύρωση απάντησης