Καμία Συναίνεση στην Υποδούλωση της Πολιτικής στην Οικονομία

Ηράκλειο,  28 Μαΐου 2011

Οικονομική Κρίση και Πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Εν συντομία, η παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008 αποκάλυψε ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες, που είχαν εκτεθεί σε «τοξικά» χρηματιστηριακά προϊόντα και παράγωγα, δεν χρειάζεται να αναλάβουν το ρίσκο για αυτές τις κινήσεις τους. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αποφάσισαν ότι φοβούνται να αφήσουν τις τράπεζες να αναλάβουν το ρίσκο, λόγω πιθανών αλληλεξαρτήσεων μεταξύ τους, με το φόβο ενός τραπεζικού ντόμινο. Όταν τα κράτη άρχισαν να υποστηρίζουν οικονομικά τις τράπεζες, για να βελτιώσουν την φερεγγυότητά τους, «οι αγορές» αποφάσισαν ότι δεν είναι δυνατόν να …δανείζουν οι ιδιωτικές τράπεζες τα κράτη και τα κράτη να δανείζουν ή να εγγυούνται για τις ιδιωτικές τράπεζες! Έτσι, άρχισε ο πόλεμος των spread, ο οποίος είχε, αρχικά τουλάχιστον, σκοπό να αναλάβουν και οι ευρωπαϊκές τράπεζες το κομμάτι του ωστικού κύματος που τους αντιστοιχούσε, από την φούσκα της αμερικανικής αγοράς ακινήτων και την κρίση του 2008.

Οφείλουμε εδώ να παρατηρήσουμε —και πάνω από όλα οφείλουν να το παρατηρήσουν οι ηγεσίες της ΕΕ— ότι αυτό το πρόβλημα μπορούσε να εμφανιστεί μόνο στην ευρωζώνη, καθότι μόνο εδώ τα κράτη είναι υποχρεωμένα να δανείζονται από ιδιωτικές τράπεζες και όχι από άλλα κράτη ή την ΕΚΤ! Αυτή η μορφή της θέσμισης της οικονομικής ένωσης, είχε σαν αποτέλεσμα τη μετατροπή της κρίσης φερεγγυότητας των ιδιωτικών τραπεζών του κέντρου, σε κρίση χρέους των πιο οικονομικά αδύναμων χωρών της περιφέρειας. Με άλλα λόγια, ενώ οι ιδιωτικές αυτές τράπεζες έχουν στο παθητικό τους τα χρέη από «τοξικά» χρηματιστηριακά προϊόντα, ενδεχομένως φαίνονται φερέγγυες χωρίς να είναι και, με εγγυήσεις (των κρατών του κέντρου), μπορούν να αποκτούν ρευστότητα και να δανείζουν χώρες σαν την Ελλάδα. Με σκοπό, λοιπόν, οι άυλες εγγυήσεις που στηρίζουν τις τράπεζες να περάσουν στο χρέος της ευρωζώνης, άρχισε η επίθεση στα «υπερχρεωμένα» κράτη. Έτσι, ένα οικονομικό πρόβλημα του ιδιωτικού τομέα, μετατράπηκε στη ζώνη του ευρώ σε οικονομικό πρόβλημα του δημόσιου τομέα και, το χειρότερο, σε πολιτικό πρόβλημα στις υπερχρεωμένες χώρες!

Ενώ θα έπρεπε να είναι, λοιπόν, φανερό ότι χρειάζεται αναδιαπραγμάτευση των όρων θέσμισης της οικονομικής ένωσης, οι ευρωπαϊκές ηγεσίες, όχι μόνο αποδέχτηκαν την τροπή αυτή, αλλά άρχισαν να βάλλουν εναντίον των περισσότερο χρεωμένων κρατών της ένωσης και να πιέζουν για συγκεκριμένες νεοφιλελεύθερες οικονομικές πολιτικές σε αυτές τις χώρες, εμπλέκοντας το ΔΝΤ και υιοθετώντας (μερικώς) τις «πολιτικές» του. Καλόγνωμα, μπορεί να πει κανείς ότι, αυτή η στάση της ΕΕ συγκαλύπτει το θεσμικό κενό και χρησιμοποιείται ως μοχλός που επιβάλλει την υποδούλωση της πολιτικής στην οικονομία, ακόμα και σε χώρες σαν την Ελλάδα, που συνταγματικά ιεραρχούν πρώτα από όλες τη δημοκρατική πολιτική εξουσία (άρθρο 1 του Συντάγματος της Ελλάδας). Μια λιγότερο συγκαταβατική ματιά, θα έβλεπε τους εταίρους μας να προσπαθούν να απορροφήσουν τις απώλειες του τραπεζικού τους συστήματος από τη διεθνή κρίση του 2008, μέσω του τοκογλυφικού δανεισμού των περισσότερο χρεωμένων χωρών της ευρωζώνης και με την τουλάχιστον αφελή και δουλοπρεπή συγκατάθεση των κυβερνήσεων στις χώρες αυτές.

Ένα ακόμα πρόβλημα εντοπίζεται στην οικονομική διάσταση της πολιτικής που υιοθέτησε η ΕΕ απέναντι στις περισσότερο χρεωμένες χώρες της. Το επιτόκιο δανεισμού που επεβλήθει στις χώρες αυτες, είναι ιδιαίτερα υψηλό. Αυτό είναι σε αντιδιαστολή με την οικονομική πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών, οι οποίες δανείζονται χαμηλότοκα και απευθείας από την κεντρική τους τράπεζα (FED) και επίσης αντίθετο από την προσέγγιση του ΔΝΤ στο επιτόκιο δανεισμού των υπερχρεωμένων χωρών της ένωσης. Πολλοί οικονομολόγοι παγκοσμίως θεωρούν ότι είναι πολύ δύσκολο και ίσως αδύνατο να μειωθεί ή και να σταθεροποιηθεί το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος (ΑΕΠ), όταν το επιτόκιο δανεισμού ξεπερνά τον πληθωρισμό (π.χ. http://www.levyinstitute.org/pubs/pn_11_02.pdf). Το ίδιο υποστηρίζει και ο ΟΟΣΑ. Γενικότερα, είναι μέρος του τρόπου θέσμισης της ΕΕ, ότι ο δανεισμός των κρατών γίνεται με επιτόκια ιδιωτικών τραπεζών, που είναι πάνω από το επίπεδο του πληθωρισμού. Σε κάθε περίπτωση, τίποτε δεν εμπόδιζε τους εταίρους μας να μας παρέχουν τα διακρατικά δάνεια της Σύμβασης Δανειακής Διευκόλυνσης με χαμηλό επιτόκιο.

Παρόλα αυτά, μόνο στα πλαίσια της σημερινής κρίσης μπορεί να δοκιμαστεί αυτή η πρακτική που έχει θεσμοθετηθεί στην ευρωζώνη, για να αποδειχθεί αν είναι δυνατό να μειωθεί με αυτό το καθεστώς (επιτόκιο_δανεισμού>>πληθωρισμού) το δημόσιο χρέος μιας χώρας. Εδώ, λοιπόν, γίνεται ένα πείραμα με τις «υπερχρεωμένες» χώρες, που το επιβάλλουν κάποιοι νεοφιλελέφθεροι μαθητευόμενοι μάγοι, υπό την καθοδήγηση των γερμανών εταίρων μας! Φαίνεται, μάλιστα, ότι στις «αγορές» αρέσει ιδιαίτερα το πείραμα που γίνεται στην ευρωζώνη και για αυτό το λόγο σταδιακά επεκτείνουν την επίθεσή τους στα spreads ομολόγων των χωρών της ευρωζώνης που έχουν μεγάλο λόγο χρέους προς ΑΕΠ. Επειδή ακριβώς πρόκειται για πείραμα, η επίθεση στα spreads ομολόγων οδηγείται από τα αντίστοιχα ασφάλιστρα κινδύνου (CDS).

Οικονομική Κρίση και Πολιτική της Ελλάδας

Σε αυτό το δύσκολο περιβάλλον, η Ελληνική πολιτική ηγεσία είναι το ίδιο κατώτερη των περιστάσεων με τις άλλες ηγεσίες της ΕΕ. Η κυβέρνηση του Γεώργιου Παπανδρέου έχει εξ αρχής προσεγγίσει την κρίση μέσα από την αναζήτηση έξωθεν βοήθειας και την αποδοχή της επιβολής οικονομικών μεθόδων και πολιτικής από επίδοξους δανειστές μας. Μάλιστα, η προσέγγιση του ΔΝΤ, ως πρώτη κίνηση, αποκαλύπτει την ηττοπάθια αυτή, σε αντιδιαστολή με κάποια πιθανολογούμενη «αφοσίωση» σε ευρωπαϊκή πορεία της Ελλάδας. Επιπλέον, η απόθεση ελπίδων για τη σωτηρία της χώρας σε ξένους είναι τόσο ανιστόρητη, που πιθανόν να οδηγήσει στο τέλος της πολιτικής σταδιοδρομίας του κ. Παπανδρέου.

Οι ίδιοι οι εταίροι μας στην ΕΕ, ήδη μας έχουν τονίσει ότι πρέπει να βγούμε μόνοι μας από την κρίση και ότι η όποια βοήθεια είναι διατεθειμένοι μας προσφέρουν δεν μπορεί να πάρει τη μορφή «διάσωσης», επειδή, κατά επίκληση της κ. Μέρκελ, κάτι τέτοιο απαγορεύεται από τις συνθήκες της ΕΕ και το άρθρο 125 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (δείτε σχετική ανάλυση του καθηγητή Θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης Νότη Μαριά). Η συγκεκριμένη στάση των εταίρων μας στην ΕΕ, δείχνει να εμμένει στην επιβολή επιτοκίων πάνω από το επίπεδο του πληθωρισμού και σε ένα νεοφιλελεύθερο πείραμα στα πλαίσια της ευρωζώνης.

Αυτή τη στιγμή η ελληνική οικονομική πολιτική, που επιβάλλεται από το μνημόνιο, αποπληρώνει παλαιότερο χρέος της Ελλάδας, που είχε δανειστεί η χώρα με ομόλογα ελληνικού δικαίου και χωρίς εγγυητικές ρήτρες παραίτησης από την ασυλία της λόγω εθνικής κυριαρχίας, δημιουργώντας καινούριο χρέος με βάση τη Σύμβαση Δανειακής Διευκόλυνσης με την τρόικα, η οποία είναι αγγλικού δικαίου και έχει τέτοιες απαράδεκτες ρήτρες.  Ανταλλάσσουμε παλαιότερο χρέος, που θα είναι ευκολότερα διαχειρίσιμο αν τελικά οδηγηθούμε σε αναδιάρθρωση, με χρέος που δεν μπορούμε να διαχειριστούμε παρά μόνο, ίσως, με πλήρη ρήξη με τους εταίρους μας στην ΕΕ (http://democracyreloaded.gr/articles/view/485).

Επιπλέον, αυτή η πρακτική και το σύνολο της επιβαλλόμενης πολιτικής του πειράματος του μνημονίου, έχει αυξήσει το χρέος μέσα σε ένα χρόνο τόσο όσο δεν είχε αυξηθεί μέσα στην τελευταία δεκαετία! Η πολιτική αυτή, που επιβάλλεται από τους εταίρους μας στην ευρωζώνη, βουλιάζει τη χώρα στην κρίση χρέους με αυξανόμενους ρυθμούς, παρόλες τις θυσίες του Ελληνικού λαού. Είναι λοιπόν προφανές, ότι η ρήξη της Σύμβασης Δανειακής Διευκόλυνσης και η αποφυγή επόμενου δανείου από την τρόικα με αυτούς τους όρους είναι επιτακτική.

Η Ελλάδα οφείλει να πάρει θέση απέναντι στη λογική αυτού του νεοφιλελεύθερου πειράματος. Η σημερινή κυβέρνηση δεν έχει καμία νομιμοποίηση να επιβάλλει τις πολιτικές που υπαγορεύονται από την τρόικα: καμία έννοια δημοκρατίας, οσοδήποτε χαλαρή κι αν είναι, δεν μπορεί να ανεχτεί μια τετραετία τέτοιων αποφάσεων αποκλειστικά από τους βουλευτές-στρατιωτάκια μίας κυβέρνησης και στο κλίμα σκοταδισμού και εκφοβισμού που έχει δημιουργήσει η σημερινή κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ.

Η όποια κυβέρνηση, οφείλει να εκθέσει την ευρωζώνη στους ίδιους κινδύνους που εξωθείται να έρθει αντιμέτωπη η Ελλάδα: πρέπει να απειλήσει, χωρίς να μπλοφάρει, ότι θα αποχωρήσει από τη ζώνη του ευρώ (επανερχόμενη στη δραχμή) αν τα επιτόκια της «βοήθειας» δεν κατέβουν κάτω από το επίπεδο του πληθωρισμού (2%)! Η διαπραγμάτευση αυτή δεν μπορεί να πάει βήμα πίσω και επειδή η σημερινή κυβέρνηση, υπό την καθοδήγηση του κ. Παπανδρέου, είναι καταφανώς ευθυνόφοβη μπροστά στην πιθανότητα να πάρει αποφάσεις μονομερώς και έχει παρουσιαστεί δουλική προς τους εταίρους μας, πρέπει να γίνουν επειγόντως εκλογές.

Η νέα δημοκρατία και ο κ. Σαμαράς, κακώς επιμένουν στη γραμμή της τρόικας, με το να προσπαθούν να εντοπίσουν «μείγματα πολιτικής» που θα ικανοποιήσουν τις συνθήκες του πειράματος της ευρωζώνης. «Επαναδιαπραγμάτευση του μνημονίου» σημαίνει, απλά, ένα νέο μνημόνιο που θα επιτρέψει τη συνέχιση της απαράδεκτης Σύμβασης Δανειακής Διευκόλυνσης (και πιθανότατα μιας επέκτασής της κατά 50 με 60 δις ευρώ). Αυτό που χρειάζεται η χώρα δεν είναι ένα νέο μνημόνιο, αλλά μια νέα δανειακή σύμβαση. Αν οι εταίροι μας δεν είναι διατεθειμένοι να βοηθήσουν χωρίς τοκογλυφικά επιτόκια, η «βοήθειά» τους είναι περιττή. Ο ελληνικός λαός δεν είναι πειραματόζωο, ούτε του αξίζει ο διεθνής διασειρμός που υφίσταται.

Η Πολιτική πάνω από την Οικονομία

Οι οικονομολόγοι της ευρωζώνης και της Γερμανίας έχουν υποβάλλει την Ελλάδα (και τις άλλες χώρες που δανείζονται από την τρόϊκα) στο πείραμα της μείωσης του δημόσιου χρέους με υψηλά επιτόκια δανεισμού. Επιπλέον, ο δανεισμός της Ελλάδας, με αυτούς τους όρους, αποφέρει στους δανειστές μας τεράστια κέρδη. Αυτή η υποκριτική «βοήθεια» των εταίρων μας, απαιτεί την εκχώρηση μεγάλου μέρους της δημόσιας περιουσίας της Ελλάδος και συνοδεύεται από την έξωθεν επιβολή νεοφιλελεύθερων πολιτικών που συρρικνώνουν το εισόδημα των Ελλήνων και εξαναγκάζουν την οικονομία της χώρας σε ύφεση.

Οι ηγεσίες των ισχυρών χωρών επιχειρούν να χρησιμοποιήσουν το θεσμικό κενό της ευρωζώνης, ως ένα μέσο για την αντιστάθμιση των απωλειών του τραπεζικού τους συστήματος από την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008. Ως μέσον για αυτόν τον στόχο, ένας στόχος που έρχεται σε αντίθεση με το όραμα των ευρωπαίων πολιτών για μια πολιτισμένη ΕΕ, χρησιμοποιούν τοκογλυφικές δανειακές συμβάσεις. Τα μνημόνια των όρων δανειοδότησης επιβάλλουν στις χώρες-δανειολήπτες την υποδούλωση της πολιτικής στην οικονομία. Όπως το βιώνουμε στην Ελλάδα, επιδιώκεται η επιβολή των όρων δανειοδότησης με παράκαμψη των δημοκρατικών κοινοβουλευτικών θεσμών (μη ψήφιση της δανειακής σύμβασης, παρά μόνο του μνημονίου) και μέσα από την εκβιαστική πίεση για συναίνεση των πολιτικών κομμάτων.

Αυτή η ευρώπη, που χτίζεται σήμερα από τις ηγεσίες των ισχυρότερων κρατών της ευρωζώνης, δεν είναι μια ευρώπη αλληλεγγύης, αλλά μια ευρώπη αθέμιτου εσωτερικού ανταγωνισμού και εκβιασμών. Οι ευθύνες των πολιτικών κομμάτων και κυρίως των κομμάτων εξουσίας χωρών της λεγόμενης περιφέριας, σαν την Ελλάδα, είναι τεράστιες. Πάνω από όλα, γιατί η σημερινή πρακτική «βοήθειας» χωρών με «υπερβολικό» χρέος επιβάλλει καθεστώς οικονομικής υποτέλειας, στο οποίο οι δανειστές παρεμβαίνουν στην δημοσιονομική πολιτική του δανειολήπτη και εκβιαστικά υποβάλλουν πολιτικές προς ίδιον όφελος. Ο δανειολήπτης μετατρέπεται από δημοκρατική χώρα σε χειραγωγούμενο προτεκτοράτο, όπου οι πολιτικές επιβάλλονται όχι προς όφελος του λαού αλλά προς όφελος του δανειστή.

Οι νεοφιλελέφθερες ηγεσίες της ΕΕ, προσπαθούν να πείσουν τους ευρωπαίους πολίτες ότι τα ισχυρότερα κράτη της δύσης, λόγω των χρεών τους σε ιδιώτες, είναι αναγκασμένα να μειώσουν τους μισθούς και τις συντάξεις, να περιορίσουν περαιτέρω το δημόσιο τομέα, να αυξήσουν τα όρια συνταξιοδότησης, να απεμπολήσουν τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Αν και θα έπρεπε να είναι φανερό ότι ο άκρατος ανταγωνισμός, στον οποίο οδηγείται η ΕΕ με τέτοιες πολιτικές, δεν είναι σε όφελος της κοινωνίας και των Ευρωπαίων πολιτών, σε κάθε περίπτωση αυτές οι αποφάσεις θα πρέπει να παρθούν από τα επί μέρους κράτη της ΕΕ με δημοκρατικό τρόπο.

Μια Ευρώπη που πειθαναγκάζει τα μέλη της και μεθοδεύει την «αλληλεγγύη» της ως οικονομικό εκβιασμό, δεν μπορεί να ενδιαφέρει πολιτισμένους ανθρώπους. Μια Ευρώπη που δεν αναγνωρίζει τα κενά στη θέσμισή της, είναι καταδικασμένη να «φάει τις σάρκες της» και να απεμπολήσει τις δημοκρατίες της, δίνοντάς τες βορά στην διεθνή κερδοσκοπία. Μια τέτοια Ευρώπη δεν μας χρειάζεται: ή θα αλλάξει, ή θα διαλυθεί!

Σταμάτης Καββαδίας

 

(short link: http://wp.me/pPn6Y-8GY,

προσωπικό blog http://wp.me/p1AUd3-4)