Καρλ Μαρξ: Εγκώμιο του εγκλήματος

Posted on by no longer safe

[Ρεύματα Ιδεών]

Ο φιλόσοφος παράγει ιδέες, ο ποιητής ποιήματα, ο πάστορας κηρύγματα και ούτω καθεξής. Ο εγκληματίας παράγει εγκλήματα. Αν προσέξουμε καλύτερα πώς σχετίζεται αυτός ο τελευταίος κλάδος παραγωγής με το κοινωνικό σύνολο, θʼ απαλλαγούμε από πολλές προκαταλήψεις.

Ο εγκληματίας δεν παράγει μόνο εγκλήματα, αλλά και το ποινικό δίκαιο και τον καθηγητή που διδάσκει ποινικό δίκαιο και, συνάμα, το αναπόφευκτο σύγγραμμα με το οποίο ο ίδιος καθηγητής ρίχνει στη γενική αγορά τις παραδόσεις του εν είδει «εμπορεύματος». Έτσι πολλαπλασιάζεται ο εθνικός πλούτος. Για να μην αναφέρουμε την ατομική απόλαυση που παρέχει το χειρόγραφο του συγγράμματος στο δημιουργό του, όπως μας λέει ένας πολύ αξιόπιστος μάρτυρας, ο καθηγητής Roscher. (1)

Πέραν τούτου, ο καθηγητής παράγει ολόκληρη την αστυνομία και την ποινική δικονομία, κλητήρες, δικαστές, δήμιους, ενόρκους και λοιπά. Όλοι αυτοί οι ετερόκλητοι επαγγελματικοί κλάδοι, που αποτελούν ισάριθμες κατηγορίες του κοινωνικού καταμερισμού της εργασίας, αναπτύσσουν διάφορες ικανότητες του ανθρώπινου πνεύματος, φτιάχνουν νέες ανάγκες αλλά και νέους τρόπους για την ικανοποίησή τους. Και μόνο τα βασανιστήρια έγιναν αφορμή για τις ευφυέστερες μηχανικές εφευρέσεις, ενώ πλήθος τίμιοι χειρώνακτες απασχολούνται στην παραγωγή των σχετικών εργαλείων.

Ο εγκληματίας παράγει μια εντύπωση, εν μέρει ηθική, εν μέρει τραγική, αναλόγως, κι έτσι προσφέρει μια «υπηρεσία» στη διακίνηση των ηθικών και αισθητικών συγκινήσεων του κοινού. Δεν παράγει μόνο συγγράμματα ποινικού δικαίου, ούτε απλώς τους ποινικούς κώδικες και τους νομοθέτες, παράγει και τέχνη, ωραία λογοτεχνία, μυθιστορήματα, ακόμη και τραγωδίες, όπως αποδεικνύουν, όχι μόνο η Ενοχή του Müllner (2) και οι Ληστές του Schiller, αλλά και αυτός ο Οιδίπους και ο Ριχάρδος ο Τρίτος. Ο εγκληματίας σπάζει τη μονοτονία και την καθημερινή ασφάλεια της αστικής ζωής. Έτσι την προστατεύει από την τελμάτωση και προκαλεί την ανήσυχη ένταση και την κινητικότητα, χωρίς τις οποίες θα αμβλυνόταν ακόμη και η ορμή του ανταγωνισμού. Δίνει, λοιπόν, ένα κίνητρο στις παραγωγικές δυνάμεις. Το έγκλημα αποσύρει από την αγορά εργασίας ένα τμήμα του περιττού πληθυσμού, οπότε μειώνει τον ανταγωνισμό μεταξύ των εργατών, εμποδίζοντας, ως ένα βαθμό, την πτώση του μισθού κάτω από το ελάχιστο όριο, ενώ παράλληλα ο αγώνας εναντίον του εγκλήματος απορροφά ένα άλλο τμήμα του ίδιου πληθυσμού. Άρα ο εγκληματίας αναδεικνύεται σε μια από εκείνες τις φυσικές «εξισορροπήσεις» που αποκαθιστούν το σωστό επίπεδο και ανοίγουν μιαν ολόκληρη προοπτική «ωφέλιμων κλάδων απασχόλησης».

Οι επενέργειες του εγκλήματος στην εξέλιξη των παραγωγικών δυνάμεων θα μπορούσαν να αποδειχθούν ως την τελευταία λεπτομέρεια. Οι κλειδαριές θα είχαν αποκτήσει τη σημερινή τους αρτιότητα, αν δεν υπήρχαν κλέφτες; Η νομισματοκοπία θα έφτανε στην τωρινή της τελειότητα, αν δεν υπήρχαν παραχαράκτες; Το μικροσκόπιο θα έβρισκε ποτέ τρόπο να περάσει στη συνήθη εμπορική σφαίρα (βλ. και Babbage) (3), αν δεν γινόταν απάτη στο εμπόριο; Τέλος, η εφαρμοσμένη χημεία δεν οφείλει στη νοθεία των εμπορευμάτων και στην προσπάθεια ανακάλυψής της όσα ακριβώς οφείλει και στον τίμιο παραγωγικό ζήλο; Το έγκλημα επινοεί διαρκώς νέα επιθετικά μέσα για να προσβάλει την ιδιοκτησία, κι έτσι γεννά και νέα αμυντικά μέσα, οπότε επιδρά παραγωγικά στην ανακάλυψη νέων μηχανών – όπως ακριβώς και οι απεργίες. Ας αφήσουμε όμως τη σφαίρα του ιδιωτικού εγκλήματος: χωρίς εθνικό έγκλημα θα μπορούσε να υπάρξει η παγκόσμια αγορά; Θα υπήρχαν έθνη; ʽΑραγε το δέντρο της αμαρτίας δεν είναι, ταυτόχρονα, και δέντρο της γνώσης, από την εποχή του Αδάμ ως σήμερα; Στο Μύθο Των Μελισσών (1705) ο Mandeville (4) έχει αποδείξει την παραγωγική δύναμη που διαθέτουν όλα τα πιθανά είδη επαγγελμάτων, αλλά και το γενικό συμπέρασμα όλου αυτού του επιχειρήματος:

«Αυτό που ονομάζουμε στον κόσμο μας Κακό, είτε ηθικό είτε φυσικό, είναι η μεγάλη αρχή που μας κάνει κοινωνικά πλάσματα, η σταθερή βάση, η ζωή και το στήριγμα όλων των τεχνών και των ενασχολήσεων ανεξαιρέτως. Και τη στιγμή που θα έπαυε να υπάρχει το Κακό, η κοινωνία θα ήταν καταδικασμένη να φθαρεί, αν όχι να καταποντιστεί αύτανδρη.»

Μόνο που, βέβαια, ο Mandeville ήταν απείρως πιο τολμηρός και έντιμος από τους Φιλισταίους απολογητές της αστικής κοινωνίας.

Σημειώσεις:

[1] Roscher, Wilhelm Georg Friedrich (1817-1894). Ιδρυτής της παλαιότερης ιστορικής σχολής της πολιτικής οικονομίας στη Γερμανία.

[2] Müllner, Amandus Gottfried Adolf (1774-1829). Κριτικός και ποιητής.

[3] Babage, Charles (1792-1871). Άγγλος μαθηματικός, μηχανικός και οικονομολόγος.

[4] Mandeville, Bernard de (1670-1733). Άγγλος σατιρικός συγγραφέας, γιατρός και οικονομολόγος.

Το περίφημο «Εγκώμιο του Εγκλήματος» του Καρλ Μαρξ. Γράφτηκε ανάμεσα στα 1860 και 1862. Οι εκδότες του Μαρξ το ενσωμάτωσαν στις Θεωρίες της υπεραξίας, τόμος IV του Κεφαλαίου (εκδόσεις Α/συνέχεια). Στα ελληνικά το βρίσκετε και  μόνο του, σε έκδοση της ΑΓΡΑΣ και σε μετάφραση Τζένης Μαστοράκη.

http://allotriosi.wordpress.com/2009/01/01/egomiomarx/

υπεύθυνος εγκληματικής ενέργειας και επαναστατικής βαρβατίλας ο no_longer_safe

http://wp.me/pPn6Y-2Dt

85 σκέψεις σχετικά με το “Καρλ Μαρξ: Εγκώμιο του εγκλήματος”

  4. O Mandeville με το ποιήμα του fumble of bees επηρέασε πάρα πολύ αρχικά τον Smith και στη συνέχεια τον Marx στο ζήτημα της παραγωγικής εργασίας και τη σημασία που έχει στη συσσώρευση κεφαλαίου. Θα ψάξω αύριο να το ποστάρω.

    Έγραψες δικέ μου.

    Απάντηση

  5. The Fable of the Bees

    A Spacious Hive well stock’d with Bees,
    That lived in Luxury and Ease;
    And yet as fam’d for Laws and Arms,
    As yielding large and early Swarms;
    Was counted the great Nursery
    Of Sciences and Industry.
    No Bees had better Government,
    More Fickleness, or less Content.
    They were not Slaves to Tyranny,
    Nor ruled by wild Democracy;
    But Kings, that could not wrong, because
    Their Power was circumscrib’d by Laws.

    The ‘hive’ is corrupt but prosperous, yet it grumbles about lack of virtue. A higher power decides to give them what they ask for:

    But Jove, with Indignation moved,
    At last in Anger swore, he’d rid
    The bawling Hive of Fraud, and did.
    The very Moment it departs,
    And Honesty fills all their Hearts;

    This results in a rapid loss of prosperity, though the newly-virtuous hive does not mind:

    For many Thousand Bees were lost.
    Hard’ned with Toils, and Exercise
    They counted Ease it self a Vice;
    Which so improved their Temperance;
    That, to avoid Extravagance,
    They flew into a hollow Tree,
    Blest with Content and Honesty.

    Απάντηση

    • The Division of Labour

      Mandeville was an early describer of the Division of labour, and Adam Smith makes use of some of his examples. Mandeville says:

      But if one will wholly apply himself to the making of Bows and Arrows, whilst another provides Food, a third builds Huts, a fourth makes Garments, and a fifth Utensils, they not only become useful to one another, but the Callings and Employments themselves will in the same Number of Years receive much greater Improvements, than if all had been promiscuously follow’d by every one of the Five…

      In Watch-making, which is come to a higher degree of Perfection, than it would have been arrived at yet, if the whole had always remain’d the Employment of one Person; and I am persuaded, that even the Plenty we have of Clocks and Watches, as well as the Exactness and Beauty they may be made of, are chiefly owing to the Division that has been made of that Art into many Branches. (The Fable of the Bees, Volume two).

      Απάντηση

  6. επειδή έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον το θέμα, μήπως υπάρχει και κάποια μετάφραση για τα ποιήματα του Mandeville;

    Επίσης το «εγκωμιο του εγκλήματος» είναι ολόκληρο, ή ένα μικρό απόσπασμα (ποιό λογικό) του πολυγραφώτατου θείου Charlie;

    Απάντηση

    • επειδή έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον το θέμα, μήπως υπάρχει και κάποια μετάφραση για τα ποιήματα του Mandeville;
      ***************************************
      Προσωπικά δεν έχω βρει κάτι. Όσο για το δε΄τερο σκέλος διάβασε τη τελευταία παράγραφο της ανάρτησης για περαιτέρω πληροφορίες

      Απάντηση

      • mitsaras,
        μιας και το ψάχνεις για εμάς τους τεμπέληδες, έτσι και βρεις και κανά κομμάτι για την Παραγωγική και Μη-Παραγωγική εργασία (επίσης στον τόμο IV), ίσαμε που γίνομαι και ισόβιος συνδρομητής στον Ρίζο 🙂

        Απάντηση

            • εγώ στο ΚΚΕ? 666 που λέει και η νυχτερίς 🙂
              από την άλλη μπορεί κάποια στιγμή να χτυπήσω έναν εισοδισμό έτσι για να δω τις αντοχές του μηχανισμού.
              Μην με καρφώσεις, ε?

              Απάντηση

              • να χτυπήσω έναν εισοδισμό έτσι για να δω τις αντοχές του μηχανισμού.
                ***************************

                Δε χτυπάς καμιά ένεση καλύτερα? Άκου με που σου λέω

                Πάντως δε θα σε καρφώσω στα σίγουρα.

                Να κάνουμε ΚΟΒ μαζί και τι στον κόσμο 😀

                Απάντηση

    • o τίτλος «Εγκώμιο του εγκλήματος» έχει δωθεί από τις εκδόσεις Αγρα που το έβγαλαν σαν ξεχωριστή μπροσούρα.
      Στην έκδοση του Κεφαλαίου της Συγχρονης Εποχής, (σε μετάφραση Μαυρομάτη) IV τόμος για τις Θεωρίες για την Υπεραξία, το κομμάτι αυτό ονομάζεται,

      Παρέκβαση (για την παραγωγική εργασία) και βρίσκεται στις σελίδες 432-434.

      Είναι ένα ξεχωριστό και ενιαίο μικρό κεφάλαιο πριν την σειρά των πολύ σημαντικών παρατηρήσεων του … θείου Καρλ για την παραγωγικότητα της εργασίας.
      Εδώ ανέβηκε όλο σε μετάφραση Τζ. Μαστοράκη.

      Απάντηση

  7. O λόγος που ανέβασα το κομμάτι αυτό, είναι ότι το Κεφάλαιο του Μαρξ, σαν σήμερα έχει γενέθλια:
    ο πρώτος τόμος του κυκλοφόρησε στις 1 Οκτώβρη 1867!!

    Χρόνια πολλά θείο Κάρολε! θα βάλω και άλλα αυτό το διάστημα

    Απάντηση

Σχολιάστε